OH
v ita m in
N
R—H
katG xin
u b ix in o n
Vitamin P
P vitamin gruppasiga bir qator biologik aktiv moddalar-bioflavonoidlar kiradi.
Ularning tuzilishi bir-biriga yaqin bo’lib, moilekulalari asosini flavon xalqasi tashkil
etadi. Ularning eng yuqori aktivlikka ega bo’lgani rutin hisoblanadi.
Bu nomda flavanoid birikmalar kompleksi ma’lum, ular avitaminoz С oldini oladi,
o'tqazuvchanlikni kamaytiradi, qon tomiri kapilyar sinishini ham (P-ingliz.
30
I’crmcability-o’tqazuvchanlik). Uning tipik vakili gesperidin, katta miqdorlarda
silruslilarda topilgan (apelsin po’stlog’ ida 8% gacha), eriodiktin, katexin, kversitin
(suriq gullar flavoni) va uning glikozidi rutin. Ular gipo- va avitaminoz P da keng
qo’llaniladi, ko’pincha qon tomirlari kasalida ( masalan “ purpur kasalida” -
Iromboponik purpurda, gemmorragik diatezda, ko’z to’ri qon quyulishida, nur
kasalida), hamda gipertoniya, kor, skarlatina, toshma tifda va h.z.o.
P vitamin organizmda oksidlanish-qaytarilish prozesslarida, jumladan, askorbat
kislota adrenalinlar oksidlanishi va qaytarilishida ishtirok etadi. Shuningdek, u
gialuronidaza fermenti ingibitori hisoblanadi. Agar bu vitamin yetarli bo’lsa, qon
tomirlarining o’tqazuvchanligi bir meyorda bo’ladi, yani ular devorlaridagi gialuronat
kislota parchalanmasdan saqlanadi. Agar vitamin miqdori kam bo’lsa, gialuronidaza
aktiv bo’lib, uni parchalab tashlaydi, natijada qon tomirlarining o’tkazuvchanligi
o’zgarib qon quyilishi kuzatiladi. Odamning P vitaminga bo’lgan sutkalik ehtiyoji
aniq belgilangan emas. U o’simlik mahsulotlarida doim С vitamin bilan birga
uchraydi.
он
о
Eriodiktin R= H
OH
P vitaminlari tuzilishini Sent-Derdi 1936 yili aniqlagan.
Vitamin P na’matakda, chetan, uzumda, qoraq’at, apelsinda, choy ko’k barglarida
mavjud.
31
Vitamin Q
VitaminQ (koferment Q, yoki ubixinonlar ) 1957 yilda bir biri bilan bog’lanmasdan
R.Marton va F.Kreyn laboratoriyalarda ochilgan, tuzilishini K.A.Folkers aniqlagan (
son indeksiyalari yon zanjirdagi izoprenoid zvenolarini ko’rsatadi)
О
|
