3
KIRISH
Bitiruv malakaviy ish mavzusining dolzarbligi. Bo'lajak maktabgacha
ta`lim tarbiyachilarining maktabgacha yoshdagi bolalarga matematikani o'qitishda
amaliyotda yuzaga keladigan turlicha ijtimoiy-iqtisodiy,
bozor iqtisodiyotiga oid,
bolalarni ijodiy faollikka yetaklaydigan, metodik vazifalarini mustaqil hal etish
uchun tayyorgarlik saviyalarini oshirishni nazarda tutadi.O'zbekiston Respublikasi
Prezidenti SH.M. Mirziyoyevning " 2017-2021 yillarda maktabgacha ta`lim
tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to`g`risida"gi farmonidan va
Oliy Majlis tomonidan qabul qilingan "Ta'lim to'g'risida"gi qonun va "Kadrlar
tayyorlash milliy dasturi"da ta'lim tizimini nazorat qilish va monitoring tizimini
shakllantirishga kattа e'tibor berilgan. Ularni hayotga
tadbiq etish ishlari davlat
siyosatining ustivor yo'nalishlaridan biri deb hisoblanayotgan bugungi kunda halq
ta'limi sohasidagi muammolarni va ularni vujudga keltiruvchi omillarni
aniqlash hamda ularni chuqur ilmiy tahlil qilish zarur bo'ladi.
Biz farzandlarimizning nafaqat jismoniy va ma`naviy sog'lom o'sishi balki ularning
eng zamonaviy intelektual bilimlarga ega bo'lgan, uyg'un rivojlangan insonlar bo'lib,
XXI asr talablariga to'liq javob beradigan avlod bo'lib voyaga etish uchun zarur barcha
imkoniyat va sharoitlarni yaratishni o'z oldimizga maqsad qilib olishimiz kerak.
Bola dunyoga kelgan kundan boshlab, davlat va jamiyat hamda ota-ona
zimmasiga uni sog'lom, aqlli, xushxulqli qilib tarbiyalash qo'yiladi. Davlat va
jamiyatning kelajagi yosh avlodning qanday voyaга etishiga ko'p jihatdan bog'liqdir.
Maktabgacha yoshdagi bolalarga ta`lim-tarbiya berishning asosiy vazifalari
bolalarni jismoniy aqliy va manaviy
jihatdan rivojlantirishdan, ularning tug'ma
layoqati, qiziqishi ehtiyoji va imkoniyatlarini hisobga olgan holda, milliy va
umuminsoniy qadriyatlar asosida muntazam ta`lim olishga tayyorlashdan iborat.
Bugungi kunda maktabgacha ta’lim tarbiyachilari zimmasiga zo’r ishlash
va katta mas’uliyat bilan quyiladigan talab – talimning sifat va samaradorligini
ta’minlash, mashg’ulotlarni puxta tayorgarlik , yuksak
pedagogik mahorat bilan
yuqori saviyada tashkil etish , bolalarga keng va asoslli bilim berishdan iboratdir .
4
Bu talabalar esa bolaning ijodkorlik , keng miqyosda izlanuvchanlik bilan
bog’lanadi .
Maktabgacha ta`lim bolalarini mustaqil fikrlashga o’rgatish elementar
matematik tasavvurlarni shakllantirish fanining dolzarb masalalaridan biri
sanaladi.Chunki bunday shart-sharoit va holatlarda
bolalarda voqea-hodisalarga
munosabat bildirish, xulosalar chiqarishga o’rgatish malakalari shakllanadi.
Bolalarni mustaqil fikrlashga o’rgatishning ahamiyati shundaki, bola har qanday
o’quv-biluv faoliyatiga tegishli qiyinchiliklarni bartaraf eta oladi, hamda mulohaza
yuritib, fikrini mustaqil bayon eta olish imkoniyatiga ega bo’ladi. Bu borada
matematik tasavvurlarni o’stiruvchi mashg’ulotlarning
ahamiyati beqiyos
hisoblanadi. Tarbiyachi shuni doimo esda tutishi kerakki, bolalarga matematik
tasavvurlarni o’stirib borishdan asosiy maqsad, bolalarni matematik voqeiliklar va
ular bilan bog’liq olam go’zalliklari bilan tanishtirish va shular yordamida har bir
bolada matematikadan juda ham zarur bo’lgan bilim va mustaqil fikrlashni
shakllantirishdan iborat.
Maktabgacha ta`limda amalga oshirilayotgan matematik tasavvurlarni
shakllantirish ta`limi bolalarning bilim va malakalarini o’zlashtirib
olishi bilan
birga ularda kuzatuvchanlikni kamol toptiradi, idrok etish qobiliyatini o’stiradi,
ijodiy tasavvur , diqqat va xotirani mustahkamlaydi hamda tafakkur etishga
yordam beradi va da`vat etadi.
Xuddi shuningdek bolalarni yoshlik chog’idan masalalar yechishga o’rgatib
borilsa , bola taffakuri o’sadi dunyoqarash shakllanadi , mustaqil fikrlovchi shaxs
bo’lib etishadi
Maktabga tayyorlov guruh bolalarni mustaqil fikrlashga jalb etuvchi
vositalardan biri masala yechishga va tuzishga o’rgatishdir.
Kuzatish va tajribalarimiz shuni ko’rsatadiki , ko’pchilik maktabgacha ta’lim
tarbiyachilari bolalarni masalalar yechtirishga kam e’tibor qaratmoqda.
Amaliyot
davrida maktabgacha ta’lim muassasasi tarbiyachilari bilan o’tkazilgan suhbat va
anketa so’rovlari shuni ko’rsatadiki, bolalar masalalar yechisga juda ham
5
qiziqishadi, ammo amalda bunday topshiriqlarni kam bajarishlari oydinlashdi.Bu
holat bizni bitiruv malakaviy ishimizni yoritishga asos bo’ldi. Shu sababdan
