• Annotatsiya.
  • Tayanch so‘zlar
  • Buxoro davlat universitetining pedagogika instituti pedagogik ta




    Download 9,63 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet178/352
    Sana10.01.2024
    Hajmi9,63 Mb.
    #134163
    1   ...   174   175   176   177   178   179   180   181   ...   352
    Bog'liq
    BuxDUPI to\'plam

    Foydalanilgan adabiyotlar: 
    1. 
    Abdullayeva K. va boshqalar. Savod o‘rgatish darslari. –T.: 
    O‘qituvchi,
    1996-yil. 
    2. 
    Abdullayeva Q. Rahmonbekova S. 2-sinfda O‘qish darslari. 
    (O‘qituvchi kitobi). – T.: O‘qituvchi, 2004-yil. 
    3. 
    G‘afforova T. G‘ulomova X. 1-sinfda O‘qish dasrlari (O‘qituvchi 
    kitobi). – T.: Sharq, 2003 -yil. 
    4. 
    Umarova M. 3-sinfda O‘qish darslari (O‘qituvchi kitobi). – Toshkent: 
    Ijod dunyosi, 2003-yil. 
     
     
    MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARGA MUSIQIY TARBIYANING 
    AHAMIYATI 
    Nurullayev Farrux Gaybullayevich 
    Pedagagika fanlari bo‘yicha falsafa fanlari doktori (PhD), dotsent 
    Begmurodova Mehriniso Najmiddin qizi 
    Buxoro davlat universitetining pedagogika instituti
    “Musiqa ta’limi va sa’nat” yo‘nalishi 1-bosqich magistranti. 
    Annotatsiya. Maqolada maktabgacha yoshdagi bolalarga musiqiy 
    tarbiyaning ahamiyat haqida fikr yuritilgan. Musiqa bolanining hissiy rivojlanishga 
    va nutq funkiyalarining faolligini oshirishga yordam beradi. Bolalarda musiqa 
    tinglash, kuylash, bolalardagi qo‘rquv hayajon singari xislatlarni yoqotadi va 
    o‘ziga bo‘lgan ishonchni ortishiga sabab bo‘la oladi. 
    Tayanch so‘zlar: musiqa, musiqiy tarbiya, qadriyat, ma’naviyat, bola, 
    vatanparvarlik, yosh xususiyatlari, axloq, qobilyat, emotsional, metodik, sho‘x, 


    521 
    quvnoq, muayyan raqs, qo‘shiq, multimedia, shakl, tavsilot, sub’ektiv, obyektiv, 
    axborot, dastur, qo‘llanma, musiqaviy idrok, hissiy rivojlanish. 
    Yangilanayotgan yurtimiz kelajak poydevorlari o‘sib ulg`ayar ekan, ularning 
    porloq kelajagini qurishda ta`lim tarbiyaning o‘rni beqiyos. O‘zbekiston 
    Respublikasing birinchi prezidenti I.A.Karimov “Yuksak ma’naviyat – yengilmas 
    kuch” asarida …..musiqa san`ati navqiron avlodimizning yuksak ma`naviyat 
    ruhida kamol topishida boshqa san`at turiga qaraganda ko‘proq va kuchliroq ta`sir 
    ko‘rsatmoqda – deb ta`kidlaydi. Mamlakatimiz poydevori maktabgacha yoshdagi 
    bolalarga musiqa har tomonlama yordam berishi, tevarak atrofni obrozli 
    emotsional idrok etishi, va bola xarakterining shakillanishiga ta`sir ko‘rsatadi. 
    Bolalarda musiqaviy idrokni o‘stirmay, ularni musiqaga mehr-muhabbatini yetarli 
    darajada qiziqtirmay turib, har tomonlama jismoniy boy, ma`naviy va qat`iy 
    axloqiy sifatlarni tarbiyalab bo‘lmaydi. Bola qanchalik tanish yoqimli musiqa 
    asarlarni tinglasa shunchalik u musiqaviy faoliyatda aktiv hamda aniq maqsadga 
    qaralgan holda ishtrok etadi. Musiqaning bola hissiyoti va intilishi, mazmuniga va 
    his etishiga kata ta`sirini hsobga olganda, haqqoniy va voqeylini to‘g`ri aks 
    ettirgan musiqali asardan o‘rinli foydalanis alohida o‘rin tutadi. Har bir bola 
    musiqaning qaysi yo‘nalishni o‘rganishdan qat`iy nazar uning yosh xususiyatlarini, 
    psixologik rivojini musiqa rahbari nazarda tutishi lozim. 
    Musiqa bolanining hissiy rivojlanishga va nutq funkiyalarining faolligini 
    oshirishga yordam beradi. Bolalarda musiqa tinglash, kuylash, bolalardagi 
    qo‘rquv hayajon singari xislatlarni yoqotadi va o‘ziga bo‘lgan ishonchni ortishiga 
    sabab bo‘laoladi. Bolalarni musiqiy faolligini rivojlantirishga qo‘shiq kuylash, 
    oxangni to‘g`ri idrok etish qobilyatni shakillantirish va musiqaga mos ritmik 
    harakatlar bajarish bolalarda kayfiyatni a`lo darada bo‘lishi pedagogni musiqiy 
    maxorati alohida o‘rin tutadi. Yosh bolalarni musiqiy tarbiyalashning eg muxim 
    vazifasi- bu musiqiylikning yetakchi tarkibiy qismini tahkil etish musiqa bilan 
    xissiy axamiyatga ega bo‘lishdir. Maktabgacha tarbiya yoshida bolalar samimiy va 


    522 
    beg`ubor bo‘lishi bilan birga ularda ba`zibir sabablarga ko‘ra uchraydigan streslar 
    sabab bola faoliyatlar davomida ishtiyoqsizlik e`tiborsiz bo‘lishi mumkin. Bunday 
    xollarda yaxshi o‘ynoqi qo‘shiq unining kayfiyatini a`lo bo‘lishi va asab 
    tizimlariga ham ijobiy ta`sir ko‘rsatadi. Musiqa bolalarni xotirasini yaxshilashga, 
    ularni asab tizimini faoliyatini rag`batlantirishga va estetik didni shakillanishiga 
    yordam beradi. Bolalarda qo‘shiq kuylash jarayonida ularda nutqiy buzilishni 
    oldini olish va ishonchsizlikni yoqolishiga yordam beradi. Musiqaga kichik 
    yoshlikdan uyg`ongan qiziqish kishining keying musiqiy rivojiga kuchli ta`sir 
    ko‘rsatadi. Shnga ko‘ra musiqani idrok etishning vazifasi va mazmunini aniqlash 
    muhimdir. Bular shaxsning har tomonlama rivoji jumladan estetik tarbiyasi 
    vazifalari bilan bog`liq umumiy maqsadlar bilan belgilanadi. Ma`lumki bunday 
    vazifalar bolalarni musiqa soxasiga faoliyatlarga jalb etish, badiiy musiqaga 
    nisbattan estetik idrok etishniva emotsional o‘zlshtirishnirivojlantirish, muhabbatni 
    tarbiyalash, musiqiy qobilyatlarni rivojlantirish kerak. Ibn Sino ham musiqaning 
    hissiy ta`siri kuchni e`tirof etgan holda uni o‘zining meditsina kitoblarida aks 
    ettirgan hamda ruhiy kasalliklarni davolashda shifo dasturi sifatida tavsiya qilgan 
    “Tib qonuni” asarida bir o‘rinda musiqaning ruhiy ta`sir kuchiga baho berib, 
    go‘dakning tarbiyasidagi ahamiyatini shunday ta`riflaganlar: “Go‘dakning tanasi 
    chiniqishi uchun ikki narsa zarur: biri uni asta qimirlatib tebratish, ikkinchisi 
    onaning qo‘shig`I yaniy allasidir. Birinchisi tanasiga, ikkinchisi-ruhiga tegishlidir. 
    Demak, kelajakga munosib yosh avlodlarni tarbiyalashda musiqaning ham 
    munosib o‘rni borliugi ayni haqiqat, bolani estetik tarbiyalashdek sharafli ishni 
    to‘g`ri yo‘lga qo‘yish pedagoglar zimmasiga kata mas’uliyat yuklaydi. 

    Download 9,63 Mb.
    1   ...   174   175   176   177   178   179   180   181   ...   352




    Download 9,63 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Buxoro davlat universitetining pedagogika instituti pedagogik ta

    Download 9,63 Mb.
    Pdf ko'rish