D. U. Isamuxamedova

- dam olish, sport bilan shug‘ullanish va bolalar o ‘ynashi uchun 
ko‘kalamzorlashtirilgan hududlarni to‘g ‘ri joylashtirish.
Turar-joy tumanlarining funksional-rejaviy tashkil etilishi 
estetik jihatdan toMaqonli yashash muhitini yaratish, qurilmalarning 
ko‘rimli arxitekturaviy-fazoviy manzarasini shakllantirish, yashash 
muhitini kelajakda mukammallashtirish imkoniyatini yaratib berishi 
lozim.
0
‘zbekistonning yashash hududlarini shakllantirishda asosiy
ijtimoiy-iqtisodiy va shaharsozlik omillari.
Yashash hududlarining -
turar-joy 
tumani 
va 
kichik 
tumanlar 
strukturaviy 
birliklari 
shakllanishining umumiy prinsiplari turli tabiiy-iqlimiy sharoitlardagi 
barcha shaharlarga xosdir. Lekin shu bilan birga, 0 ‘zbekistonning 
alohida hududlari o ‘ziga xos tabiiy-iqlimiy, demografik va ijtimoiy- 
maishiy xususiyatlarga ega va ularni shahaming yashash hududlarini 
shakllantirishda hisobga olish zarur. Ushbu omillar majmuasini 
hisobga olish yashash sharoitlaririi qulaylashtirishga yordam beradi va 
qurilmalarning o‘ziga xosligining shakllanishiga obyektiv asos b o iib
xizmat qiladi.
Demografik holati jihatidan 0 ‘zbekiston quyidagi xususiyatlarga
ega:
- aholi o csishining yuqoriligi;
- oilaning yetarli darajada kattaligi;
- tug‘ilish darajasining nisbatan yuqoriligi;
- maktabgacha va maktab yoshidagi bolalar nisbatining kattaligi.
Demografik holatning
bu xususiyatlari turar-joy va jamoat
qurilishi strukturasiga ta’sir ko‘rsatadi. Muhim tomonlaridan biri, 
bolalar muassasalari va maktablarda o‘rinlar sonining oshirishdir.
Geografik joylashishidan
kelib chiqqan holda 0 ‘zbekiston hududi 
eskidan o ‘zlashtirilgan vodiylar, qumli choMlar va tog‘li hududlarni 
o ‘z tarkibiga oladi. Bundan tashqari, 0 ‘zbekiston hududi keskin farq 
qiluvchi tabiiy-iqlimiy sharoitlarga ega va bu, o‘z navbatida, aholiga 
qulay sharoitlami yaratish uchun zarur tadbirlarni amalga oshirishni 
talab qiladi.
Respublikaning barcha hududlariga xos bo‘lgan yilning iliq vaqti 
(6-9 oy), shuningdek, issiq vaqtning uzoqligi natijasida yashash 
sharoitining noqulay mikroiqlim sharoitlari yuzaga keladi. Iqlimning 
bu xususiyatlari nafaqat ko‘p qavatli uylar shakllanishida maishiy 
jarayonlarning bir qismini yilning yetarli darajada uzoq vaqtida ochiq
33

havoda amalga oshirilishiga imkon yaratadi, balki kichik tumanlarni 
tashkil etishda ham aholining turmushi va dam olishini ochiq havoda 
o‘tkazishi imkonini beradi. Yozda quyosh radiatsiyasining doimiyligi, 
yuqori harorat va havo namlik darajasining pastligi, 
atmosfera 
yog‘inlarining deyarli yo‘qligi yashash hududlarida ko‘kalamzor 
hududlar tashkil etish chora-tadbirlarini keltirib chiqaradi.
Bundan tashqari, 0 ‘zbekiston hududi turli shamol yo‘nalishIari 
sharoitlari bilan xarakterlanadi; uning katta qismida kuchsiz shamollar 
va shamolsizlik hukmron. Lekin shu bilan birga ba’zi tumanlarda 
kuchli chang shamollar va sovuq qishki shamollar kuzatiladi. Natijada 
kuchsiz shamol bo‘lgan hududlarda uylar, hovlilar va ochiq fazoviy 
muhitlarni yaxshi shamollatish imkoniyatini yaratish, kuchli shamollar 
bo‘lgan hududlarda -

Download 5,57 Mb.