- dam olish, sport bilan shug‘ullanish va bolalar o ‘ynashi uchun
ko‘kalamzorlashtirilgan hududlarni to‘g ‘ri joylashtirish.
Turar-joy tumanlarining funksional-rejaviy tashkil etilishi
estetik jihatdan toMaqonli yashash muhitini yaratish, qurilmalarning
ko‘rimli arxitekturaviy-fazoviy
manzarasini shakllantirish, yashash
muhitini kelajakda mukammallashtirish imkoniyatini yaratib berishi
lozim.
0
‘zbekistonning yashash hududlarini shakllantirishda asosiy
ijtimoiy-iqtisodiy va shaharsozlik omillari.
Yashash hududlarining -
turar-joy
tumani
va
kichik
tumanlar
strukturaviy
birliklari
shakllanishining umumiy prinsiplari turli tabiiy-iqlimiy sharoitlardagi
barcha shaharlarga xosdir. Lekin shu bilan birga, 0 ‘zbekistonning
alohida hududlari o ‘ziga
xos tabiiy-iqlimiy, demografik va ijtimoiy-
maishiy xususiyatlarga ega va ularni shahaming yashash hududlarini
shakllantirishda hisobga olish zarur. Ushbu omillar majmuasini
hisobga olish yashash sharoitlaririi qulaylashtirishga yordam beradi va
qurilmalarning o‘ziga xosligining shakllanishiga obyektiv asos b o iib
xizmat qiladi.
Demografik holati jihatidan 0 ‘zbekiston quyidagi xususiyatlarga
ega:
- aholi o csishining yuqoriligi;
- oilaning yetarli darajada kattaligi;
- tug‘ilish darajasining nisbatan yuqoriligi;
- maktabgacha va maktab yoshidagi bolalar nisbatining kattaligi.
Demografik holatning
bu xususiyatlari turar-joy va jamoat
qurilishi strukturasiga ta’sir ko‘rsatadi. Muhim tomonlaridan biri,
bolalar muassasalari va maktablarda o‘rinlar sonining oshirishdir.
Geografik joylashishidan
kelib chiqqan holda 0 ‘zbekiston hududi
eskidan o ‘zlashtirilgan vodiylar, qumli choMlar va tog‘li hududlarni
o ‘z tarkibiga oladi. Bundan tashqari, 0 ‘zbekiston hududi keskin farq
qiluvchi tabiiy-iqlimiy
sharoitlarga ega va bu, o‘z navbatida, aholiga
qulay sharoitlami yaratish uchun zarur tadbirlarni amalga oshirishni
talab qiladi.
Respublikaning barcha hududlariga xos bo‘lgan yilning iliq vaqti
(6-9 oy), shuningdek, issiq vaqtning uzoqligi natijasida yashash
sharoitining noqulay mikroiqlim sharoitlari yuzaga keladi.
Iqlimning
bu xususiyatlari nafaqat ko‘p qavatli uylar shakllanishida maishiy
jarayonlarning bir qismini yilning yetarli darajada uzoq vaqtida ochiq
33
havoda amalga oshirilishiga imkon yaratadi, balki kichik tumanlarni
tashkil etishda ham aholining turmushi va dam olishini ochiq havoda
o‘tkazishi imkonini beradi. Yozda quyosh radiatsiyasining doimiyligi,
yuqori harorat va havo
namlik darajasining pastligi,
atmosfera
yog‘inlarining deyarli yo‘qligi yashash hududlarida ko‘kalamzor
hududlar tashkil etish chora-tadbirlarini keltirib chiqaradi.
Bundan tashqari, 0 ‘zbekiston hududi turli shamol yo‘nalishIari
sharoitlari bilan xarakterlanadi; uning katta qismida kuchsiz shamollar
va shamolsizlik hukmron. Lekin shu bilan birga ba’zi tumanlarda
kuchli chang shamollar va sovuq qishki shamollar kuzatiladi. Natijada
kuchsiz shamol bo‘lgan hududlarda uylar, hovlilar va ochiq fazoviy
muhitlarni yaxshi shamollatish imkoniyatini yaratish, kuchli shamollar
bo‘lgan hududlarda -
