14
Декабрь 2020 21-қисм
Тошкент
bioLoGiyA FANiDAN MALAKALi MutAXASSiSLARNi tAyyoRLASHDA
KoMPeteNSiyAViy yoNDASHuVNiNG AHAMiyAti
Do’smatova Gulnoza.
Andijon viloyati Andijon tumani
28-umumta’lim maktabining
Biologiya fani o’qituvchisi
+998906653011
Annotatsiya: bu maqolada biologiya fanini o’qitish jarayonida kompetensiyaviy
yondashuvning ahamiyati, biologiya fani o’qituvchilariga qo’yiladigan talablar yuzasidan fikrlar
keltiilgan.
Kalit so`zlar: kompetensiya, bilim, ko’nikma, malaka, keys, interfaol metod.
ma’lumki, Prezidentimiz shavkat mirziyoyevning 2017 yil 7 fevraldagi “o’zbekiston
respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha harakatlar strategiyasi to’g’risida”gi
farmonida
2017 – 2021 yillarda mamlakatimiz taraqqiyotini yanada jadallashtirishga doir ustuvor vazifalar
belgilab berildi. harakatlar strategiyasidagi beshta ustuvor yo’nalishdan to’rtinchisi ijtimoiy
sohani rivojlantirishga qaratilgan.
uzluksiz ta’lim tizimida biologiyadan ta’lim tarbiya jarayonining takomillashtirishgan muhim
omili o’qitish jarayonida o’qituvchilarning dTs bilan me’yorlangan bilim, ko’nikma, malakalarni
egallashlari barobarida ularda biologiya o’quv faniga doir xususiy kompetensiyalarni tarkib
toptirish sanaladi.
shu borada umumiy o’rta ta’lim maktablarida o’quv fanlari bo’yicha dTsida belgilangan bilim,
ko’nikma, va malakalarga bog’liq holda kompetensiyani
shakllantirishning mazmuni, samarali
o’qitish vositalari, metodlari va innovatsion texnologiyalarni aniqlash. fan o’qituvchilariga
nazariy va amaliy yordam ko’rsatish maqsadida metodik tavsiyalarini yaratish, har bir o’quv fani,
xususan biologiya o’qitish metodikasining dolzarb muammosi ekanligi
nazarda tutilgan holda
tatqiqot davomida quyidagilar amalga oshiriladi:
umumiy o’rta ta’lim maktablarida botanikani o’qitish jarayonida o’quvchilarda shakllantirilishi
lozim bo’lgan tayanch va biologiya kompotensiyalarni boblar va mavzular bo’yicha aniqlash;
aniqlangan tayanch va biologik kompеtensiyalarni o’quvchilar ongida shakllantirish uchun
biologik
kuzatish, tajribalar qo’yish, Keys stadi topshiriqlarini ishlab chiqish;
ishlab chiqilgan biologik kuzatish, tajribalar qo’yish, Keys stadi topshiriqlarini o’quv jarayoniga
qo’llash maqsadida botanikadan dars ishlanmalarini loyihalash;
botanikadan darsdan, sinfdan tashqari mashg’ulotlar maqsadiga
muofiq va samarali tashkil
etish yuzasidan metodik tavsiyalar yaratish;
o’quvchilarda tayanch va biologik kompetensiyalarni shakllantirish yuzasidan tayyorlangan
metodik tavsiyalar yaratish;
o’quvchilarda tayanch va biologik kompotensiyalarni shakllantirish yuzasidan tayyorlangan
metodik tavsiyalar umumiy o’rta ta’lim maktablarida biologiya fanlarini o’qitish samaradorligini
orttirishga zamin tayyorlaydi.
biologiya fanidan o’quvchining kompetensiyasi – biologiya fani bo’yicha
egallagan bilim,
ko’nikma va malakalarini kundalik hayotida duch keladigan amaliy va nazariy masalalarni
yechishda foydalanish va amaliyotda qo’llay olish qobilyatidir.
Kompеtensiyaviy yondashuvga asoslangan ta’lim – o’quvchilarda egallangan bilim,
ko’nikma va malakalarning o’z shaxsiy, kasbiy va ishtimoiy faoliyatlarida amaliy qo’llay olish
kompеtensiyalarini shakllantirishga yo’naltirilgan ta’limdir.
botanika fani bo’yicha xususiy kompеtensiyalarning turlari aniqlandi
va ularning mazmun
mohiyati keltirilmoqda.
1. biologik jarayonlar, hodisalarni tushinish va tushintirish.
biologik ob’yektlarga xos bo’lgan biologik jarayonlar – o’simliklarning o’sishini kuzatish,
ularni parvarish qilish, tirik organizmlarning tuzilishi, faoliyati va tashqi muhitdagi rolini tushin-
ish, biologik jarayonlarni to’g’ri tasavvur qilish va anglash layoqatini hosil qilish.
2. ekologik madaniyat. Tabiat qonunlarini yaxshi bilish, amalda tatbiq etish, yoshlarni ekologik
madaniyat
ruhida tarbiyalash, salomatlik, suv, biologik xilma – xillik, atrof – muhit tozaligi,
