|
Dene-tarbiya-5
|
| bet | 63/88 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 1,61 Mb. | | #229494 |
Bog'liq DeneWo’z betinshe ju’ziw:
a) u’yretiwshi ju’ziwshinin’ qarni’nan ko’terip turadi’, wol bolsa bortik jani’nda wol yamasa bul usi’lda ju’zedi;
sayi’z jerde ayaqlar jerge tiyip turg’anda yerkin ju’ziw. Bunda qollardi’ suwdan shi’g’armay krol usi’li’nda ha’m ta’rtipli qol ha’reketleri menen brass usi’li’nda ju’ziw; d) yendi bortikten 10—15—25 metr uzag’i’raqta ju’ziw.
BALALARDF FIZIKALI’Q JAQTAN RAWAJLAN- v DFRFWG’A TIYISLI SHI’NFG’FWLAR
U’y wazi’ypalari’n wori’nlaw waqti’nda sog’an say ra’wishte tiykarg’i’ fizikali’q si’patlar — ku’sh, yepshillik, tezlik, shi’damli’li’q, shaqqanli’qti’ da rawajlandi’ri’w kerek. Soni’n’ ushi’n usi’ si’patlardi’ rawajlandi’ri’w maqsetinde qosi’msha ra’wishte to’mendegi shi’ni’g’i’wlardi’ usi’ni’s yetemiz:
Ku’shti rawajlandi’ri’wshi’ shi’ni’g’i’wlar
Ku’sh — bul insanni’n’ si’rtqi’ qarsi’li’qti’ jen’ip bili- wi yamasa wog’an bulshi’q yetlerdin’ ku’sh-quwati’ ja’rdeminde qarsi’ tura ali’w qa’bileti boli’p yesaplanadi’. Biz ushi’n ku’shti rawajlandi’ri’wdi’n’ yen’ qolayli’ usi’li’, bul trenajyorlarda shi’ni’g’i’w. Wolar ja’rdeminde ayaq, iyin bulshi’q yetleri ku’shin, sekiriw ku’shin, qol sin’ir bulshi’q yetleri ku’shin, ko’kirek quwi’sli’g’i’ bulshi’q yetleri ku’shi ha’m basqa bulshi’q yetler ku’shin rawajlandi’ri’w mu’mkin. Trenajyorlarda shug’i’llang’anda woqi’ti’wshi’ yamasa trener baqlawi’ asti’nda asi’qpay, i’qti’yatli’q penen shi’ni’g’i’w islew za’ru’r. Shug’i’llani’wdi’ ha’ptede u’sh ma’rte, ku’nnin’ yekinshi yari’mi’nda 30—60 minuttan wo’tkizgen maqul. Shi’ni’g’i’wlar arasi’ndag’i’ ta’nepislerde «velosiped», ayaqlardi’ siltew, gewdeni ko’teriw, sekirgishte sekiriw, shen’berdi aylandi’ri’w (qi’z balalar), dem ali’wdi’ bosasti’ri’w ha’m tiklew shi’ni’g’i’wlari’n wori’nlaw lazi’m.
Yeger mektepte yamasa sport zali’nda shug’i’llani’wdi’n’ mu’mkinshiligi bolmasa, wonda u’y sharayati’nda to’mendegi wo’z betinshe shi’ni’g’i’wlardi’ wori’nlaw mu’mkin.
Ku’shti rawajlandi’ri’p, qol ha’m iyin bulshi’q yetlerin bekkemlewde yer balalar gantel, espander, rezina lentadan turnikte tarti’li’w, polda qolg’a tayani’p jati’p-turi’wdan pay- dalanadi’. Qi’z balalar jatqan halda qollardi’ bu’gip-jayi’w, ayaqlardi’ ko’terip-tu’siriwden . pa’s turnikte tarti’li’w ha’m usi’ si’yaqli’lardan paydalani’w.
Balalarsi’z shug’i’llani’w ushi’n sonday awi’rli’qtag’i’ gantellerdi tan’lan’, sebebi wol menen shi’ni’g’i’wdi’ 8—10 ma’rte qaytalaw mu’mkin bolsi’n. Usi’ awi’rli’qtag’i’ gan- teller menen shi’ni’g’i’wdi’ 1,5—2 ay dawam yettirip, qaytalaw sani’n a’ste-aqi’ri’n 15—20 g’a shekem jetkerin’. Sonnan keyin gantellerdin’ awi’rli’g’i’n 0,5 kg g’a asi’ri’w mu’mkin. Birinshi basqi’shta awi’r gantellerden paydalan- ban’, bul densawli’qqa zi’yan keltiriwi ha’m organizmnin’ rawajlani’wi’n to’menletiw mu’mkin. Bul qag’i’ydag’a basqa shi’ni’g’i’wlardi’ wori’nlawda da ba’rqulla a’mel yetken maqul. Tik turg’anda qollar menen diywalg’a tayani’p, qollardi’ bu’gip-jayi’w. soni’n’ wo’zin. tereze aldi’na yamasa stolg’a tayani’p. dizede woti’rg’an halda qollardi’ bu’gip- jayi’w. Skameyka yaki stulg’a tayani’p jatqan halda ayaqlardi’ izbe-iz ko’terip-tu’siriw.
|
| |
