• Ohakning qotishi.
  • GIPSLI BOG‘LOVCHI MODDALAR
  • Qurilish gipsi.
    		•

    E qosimov, M. Akbarov




    Download 1,14 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet82/168
    Sana19.12.2023
    Hajmi1,14 Mb.
    #124022
    1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   168
    Bog'liq
    Pardozbop qurilish ashyolari. Qisimov E. 2005

    Ohakning xossalari. Ohak qurilishga bo‘lak-bo‘lak, kukun, xamir yoki so‘ndirilmagan kukun holatida 
    keltiriladi. Bularning zichligi turlichadir, ya’ni 50% suvli ohak xamirining zichligi 1400 kg/m
    3
    bo‘lsa, kukun 
    ohakniki 500 kg/m
    3
    , tuyilgan ohakniki esa 600 kg/m
    3
    ga teng. 
    Ohakning yog‘li va yog‘siz xillari ham bor. Yog‘li ohakning so‘nish davri yog‘siz ohakka nisbatan kam 
    bo‘ladi. Davlat standartlarida ko‘rsatilishicha, 1-navli havoyi ohakda faol oksidlar CaO+MgO miqdori 85% 
    dan kam bo‘lmasligi kerak, 2-navda —75% dan, 3-navda esa 65% dan ko‘p bo‘lishi kerak. 
    Ohak so‘nish tezligiga ko‘ra, tez so‘nuvchi (20 daqiqagacha) va sekin so‘nuvchi (20 daqiqadan ko‘p) 
    xillarga bo‘linadi. So‘nish tezligi deb, ohakni suv bilan qorishtirgandan keyin, qorishmaning yuqori haroratga 
    ko‘tarilishi uchun ketgan vaqtga aytiladi. 
    Ohakning qotishi. Oddiy ohak xamiri bilan tayyorlangan qurilish qorishmasining qotishi bir necha kun 
    davom etsa, so‘ndirilmagan ohak kukuni qorishmasi 30—60 daqiqada qotadi. 
    O‘rta Osiyoda XIX asrning o‘rtalarida ohak qurilishda juda kam ishlatilgan. Qurilishda, asosan, havoda 
    qotadigan bog‘lovchi ashyolardan sog‘tuproq bilan ganchdan keng foydalanilgan. 
    GIPSLI BOG‘LOVCHI MODDALAR 
    Gipsli bog‘lovchi moddalar kuydirilgan gips toshini mayda qilib tuyib olinadi. Gips toshi, asosan, 
    tarkibida ikki molekula suv bo‘lgan kalsiy sulfat CaSO
    4 
    
    2H
    2
    O dan iborat. Gips toshining kuydirilish 
    haroratiga va sharoitiga qarab qurilish gipsi, juda mustahkam gips hamda angidridli sement hosil bo‘ladi. 
    Qurilish gipsi. Tarkibida ikki molekula suv bo‘lgan kalsiy sulfatli cho‘kindi tog‘ jinsi gipsni 
    (CaSO
    4 
    
    2H
    2
    O) angidrid toshini (CaSO
    4
    ) va ayrim sanoat chiqindilarini kuydirib gipsli bog‘lovchilar olinadi.
    Davlat standartlarida ko‘rsatilishicha, 1-nav gips ishlab chiqarish uchun tarkibida CaSO
    4

    2H
    2
    O ning 
    miqdori 90%, 2-nav uchun esa 65% dan kam bo‘lmagan tabiiy gips toshi kerak bo‘ladi. 

    Tabiiy gips toshi oq rangli, qattiqligi Moos shkalasi bo‘yicha 2, zichligi 2200—2400 kg/m
    3
    bo‘lgan 
    cho‘kindi tog‘ jinsidir. Tabiiy gips toshini mayda qilib tuyib, 160—170°C haroratda kuydirilsa, qurilish gipsi 
    hosil bo‘ladi. 
    Ikki molekula suv bo‘lgan kalsiy sulfatni 65°C da qizdirganda u o‘z xususiyatini o‘zgartiradi va tarkibidagi 
    suv asta-sekin yo‘qolib, degidrotatsiyalana boshlaydi. Bunda haroratning oshishi hisobiga gips toshi 1,5 
    molekula suvni yo‘qotib, 0,5 molekula suv-li gipsga sekin aylanadi, bu quyidagi reaksiya bilan ifodalanadi. 
    CaSO
    4

    2H
    2
    O 

    CaSO
    4

    5H
    2
    O 

    1,5H
    2
    O 
    Bunday bog‘lovchi ba’zan alebastr deb ham ataladi. 

    Download 1,14 Mb.
    1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   168




    Download 1,14 Mb.
    Pdf ko'rish