F. B. Karimova Respublika maqsadli kitob jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan chop etildi

Download 2,05 Mb. Pdf ko'rish
bet	13/64
Sana	24.01.2024
Hajmi	2,05 Mb.
	#144557

1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 ... 64

Bog'liq
Alifbe o\'zbek metodika

O‘QUV-METODIK

O‘QUV-METODIK
QO‘LLANMA
16
Alifbe davri uchun har bir tovushga ilova sifatida so‘zlarning bo‘g‘inlab berilishidan
maqsad, avvalo, kelajakda o‘quvchining orfografik savodxonligini ta’minlashga, to‘g‘ri
o‘qish va yozish ko‘nikmalarini tarkib toptirishga, qolaversa, uning lug‘at boyligi va so‘z
zaxirasini oshirishga qaratiladi. Ushbu materiallar yangi bilimlarni mustahkamlashga oid
mashg‘ulotlarda o‘quvchilar bilimini tekshirib ko‘rishda asqatadi. O‘qituvchilar mazkur
didaktik materiallarga ijodiy yondashgan holda, o‘quvchilarning to‘g‘ri yoza olishi, so‘z
boyligi, so‘zlarni bo‘g‘inlarga to‘g‘ri ajrata bilishiga oid bilimlarini tekshirib boradilar.
Masalan: B harf-tovushini o‘rganish uchun 4 ta so‘z andazasi berilgan bo‘lib, ular bulbul,
bedana, boyo‘g‘li, burgut rasmlari bilan birgalikda taqdim etilgan.
Bunda ushbu so‘zlarga oid andazalarni to‘ldirish emas, balki mazkur so‘zlarni darslikdagi
andazasiga asoslanib bo‘g‘inlarga ajratishni talab qilish, so‘zlarning andazasini mustaqil
ravishda tuzib, uni darslikda berilgani bilan solishtirish talab etiladi:
O‘qituvchi: – “Qani, “bulbul” so‘zini bo‘g‘inlarga ajrataylik-chi?”.
O‘quvchilar: – “Bulbul”.
O‘qituvchi: – “Bul-bul” so‘zida nechta bo‘g‘in bor ekan?
O‘quvchilar: – “Ikkita”.
O‘qituvchi: – “Juda to‘g‘ri”.
Yangi o‘rganilgan har bir harf-tovush uchun berilgan rasm asosidagi so‘zlarni shu xilda
bo‘g‘inlarga bo‘lib talaffuz etish, barcha harf-tovushlari o‘rganilgan so‘zlar uchun berilgan
andazalarni mustaqil to‘ldirish o‘quvchida orfografik savodxonlikni o‘stirishga yordam
beradi.
Hozirgi vaqtda izlanuvchan va ijodkor o‘qituvchilar bilish faoliyatini jadallashtirishda ta'lim
jarayonini didaktik o‘yinlar bilan uyg‘unlashtirib samarali natijalarga erishmoqdalar.
Ma’lumki, o‘qituvchi didaktik o‘yin darslarni o‘tkazish uchun juda ko‘p adabiyotlar bilan
tanishishi, o‘quvchilarning bilim darajasi, yoshi, psixologik xususiyatlari, iqtidorini hisobga
olishi zarur.
Didaktik o‘yinli darslar yangi mavzuni bayon qilish, mustahkamlash, bolalar bilimini sinab
ko‘rish va baholash jarayonida qo‘llanilishi mumkin.
O‘qituvchi o‘quvchilarni yakkama-yakka, keyinchalik guruhli o‘yinlarga tayyorlashi, ular
muvaffaqiyatli chiqqanidan so‘ng ommaviy o‘yin darslarini o‘tkazishi kerak. Chunki
o‘quvchilar didaktik o‘yin darslarda ishtirok etish uchun kerakli bilim, ko‘nikma va
malakalarni egallagan bo‘lishlari zarur.
Savodga o‘rgatish davrida qo‘llaniladigan ba’zi didaktik o‘yin mashg‘ulotlaridan
namunalar keltiramiz.
@edurtm_uz

O‘QUV-METODIK
QO‘LLANMA
17
O‘quvchilarga bir so‘z o‘qib eshittiriladi. Masalan: “Ism” so‘zi. Agar o‘quvchilar mazkur
so‘zni yoza olsalar, alifbe davrida bu so‘zni sinf doskasiga yozib qo‘yish mumkin. So‘ngra
so‘zdagi har bir harfga alohida so‘zlar toptiriladi. “Ism” so‘zidagi I, S, M harflari uchun
o‘quvchilar: I – ilon, S – sigir, M – maymun so‘zlarini topadilar. O‘qituvchi mazkur so‘zlar
ishtirokida gap tuzdiradi. O‘quvchilar “Hayvonot bog‘i”da ilon, maymun bo‘ladi, sigir esa
bo‘lmaydi”, “Men ilon, maymun, sigir rasmini chizdim” kabi gaplarni tuzishlari mumkin.
Ilon, sigir, maymun so‘zlarini bo‘g‘inlarga bo‘lib o‘rgatish, so‘zlar tarkibidagi unlilar haqidagi
ma’lumotni mustahkamlash asosida o‘quvchilarning bo‘g‘in va tovush munosabatiga oid
tushunchalari rivojlantiriladi. Mazkur didaktik o‘yinni alifbegacha davr va alifbe davrida
qo‘llash mumkin.

Download 2,05 Mb.

1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 ... 64

Download 2,05 Mb.

Pdf ko'rish