|
F. B. Karimova Respublika maqsadli kitob jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan chop etildiBog'liq Alifbe o\'zbek metodikaO‘QUV-METODIK
QO‘LLANMA
12
SAVODGA O‘RGATISH DAVRIDA INTERFAOL USULLARDAN
FOYDALANISH (DIDAKTIK O‘YINLAR MISOLIDA)
Savodga o‘rgatish darslari tayyorgarlik va asosiy davrni o‘z ichiga qamrab olib, mazkur
bosqichda o‘quvchilar bilan olib boriladigan ta'limiy-tarbiyaviy ishlar turli-tumandir.
Xususan, bu davrda: matn, og‘zaki va yozma matn haqida, gap, matnning gaplardan
tuzilishi, so‘z, gaplarning so‘zlardan tashkil topishi, ya’ni matn tuzish va uni bo‘laklarga
bo‘lib matn tarkibini tashkil qiluvchi qismlarni idrok etishga o‘rgatish, bo‘g‘in, tovush,
harf haqida ma'lumot berish, unli tovushlar va undosh tovushlar haqida ma’lumot
berish, tovushlarning unli va undosh tovushlarga ajralishini o‘rgatish, alifbedagi rasmlar,
o‘qituvchi yoki o‘quvchilar tomonidan tayyorlangan suratlar asosida matn tuzdirish,
o‘quvchilar bilgan she’r, hikoya, ertak, maqol, tez aytish va boshqalarni yoddan ayttirish,
ularga yangi she’r, hikoya, ertak, maqol, topishmoq kabilarni o‘rgatib borish, alifbe
darsligidagi so‘zlar, uning ma’nolari ustida ishlash, tanish so‘zlar asosida o‘quvchilarni
gap tuzishga o‘rgatish, harf va tovush orasidagi mutanosiblik va farqni tushuntirish
ishlari olib boriladi.
Boshlang‘ich ta’limning asoslarini ishlab chiqqan taniqli didakt olimlar mustaqil
fikrlashga rag‘bat uyg‘otish uchun pedagogik jihatdan ta’sirchan vositalarni izlab topish,
o‘quv sharoitiga tatbiq etish zarurligini uqtirgan edilar.
Shunga ko‘ra, darslikda ko‘plab jumboqli topshiriq va krossvordlar berilgan. Jumboqli
topshiriqlarni yechishda o‘qituvchi o‘quvchilar jamoasining imkoniyatlarini hisobga olishi,
ba’zi topshiriqlarni yechishga o‘quvchilarni oldindan tayyorlashi, ya’ni jumboqli topshiriqni
kattalashtirilgan nusxasini ko‘rsatib, undagi ba’zi o‘rinlarni izohlashi maqsadga
muvofiqdir.
Darslikda o‘quvchilarni kichik maktab yoshidan kasbga erta yo‘naltirishga alohida
e’tibor qaratiladi. Shu maqsadda o‘qituvchi, arxitektor, chegarachi, chavandoz, shifokor,
bog‘bon, metro poyezdi haydovchisi, kombaynchi va boshqa kasblar haqida o‘quvchilar
bilan suhbatlashish nazarda tutiladi. Xususan, darslikning 12-betidagi “So‘z andazasi
bilan ishlang” shartli belgisi bilan berilgan didaktik material pillani qayta ishlash
orqali tayyorlanadigan mahsulotlar va tikuvchi mehnatiga oid yagona mavzu asosida
uyg‘unlashgan bo‘lib, “Ona-bola ish ustida” va uning yonida berilgan “Ona, ana nina, ana
(ip rasmi)” matni ham ushbu mavzuni ochib berishga, o‘quvchilarda mehnatsevarlik va
kattalar mehnat faoliyatida ishtirok etishga undashga yo‘naltirilgan. O‘qituvchi o‘quvchilar
bilan tikuvchilik kasbi haqida suhbatlashish bilan birga, “ip”, “ni-na”, “ti-kuv-chi”, “pil-la” kabi
so‘zlarni qay tarzda bo‘g‘inlarga bo‘linishi, mazkur so‘zlar tarkibidagi harf-tovushlar, bunda
“i” harf-tovushining tutgan o‘rni haqida ma’lumotlar beradi. “Erkin jonivorlarni sevadi”
mavzusi asosidagi mazmunli rasm ham matn tuzish topshiriqlariga bog‘lab berilgan
@edurtm_uz
|
| |
