107
xoslikka ega. Masalan, ayrim xalqlar (aksariyat Yevropa xalqlari) bolaga u
kichikligida
juda katta mehr va
g’amxo`rlik
ko`rsatadi, taxminan o`smirlik
davridan boshlab, uning erkinligi tan olinadi va ota-ona tomonidan beriladigan
tarbiya uslublari o`zgartirilib, unga kattalarcha munosabatlar barqarorlashadi.
Boshqa bir madaniy-etnik hududlarda, aksincha, farzand
balog’atga yetgani
sari
ota-onaning unga
e’tibori
kuchayadi. Masalan,
Osiyo xalqlari, xususan,
o`zbeklarda ham oila kattaligi va serfarzandligi bois, bolalarning kichik yoshdagi
rivojlanish xususiyatlariga tabiiy holatday qarab, juda katta
qayg’urish
bilan uning
ma’naviy
, ruhiy rivojlanishiga
e’tibor
qaratilmaydi. Lekin qiz bola
balog’atga
yetib, ko`rkamlashib borgani sari,
o`g’il
bolaning qo`lidan
ish kelib, qatorga
qo`shilgani sari, ota-onada ulardan
g’urur
lanish, taqdiriga kuyunish,
g’amxo`rlik
ko`rsatish ham ortib boradi. Bunday
g’amxo`rlik
shu qadarki, uylangan
o`g’ilning
qadam bosishlarini ham hamon ota-ona nazorat qilaveradi, bu
ba’zan
, qaynona-
kelin
munosabatlarida, yoki ota-
o`g’il
munosabatlarida tarangliklarni, nizolarni
keltirib chiqaradi.
Yuqorida qayd etilgan davrlarda tabiiy, ota-ona farzandlarini
tug’ish
, tarbiya
qilish va jamiyatga tayyorlashda o`ziga xos metodlarni qo`llagan. Boshida o`zidan
ajratishni, hayotga tayyorlashni ham bilmagan ota-ona bora-bora bolani jamiyatda
ijtimoiylashuviga ahamiyat beradigan, shu jarayonga yordam beradigan bo`lib
borgan, ota-onadagi egoizm
bolalardagiga aylanib borganki, hozirgi davrda
ko`pgina
ota-onalar
farzandlarining
faqat
o`zini
o`ylashi,
ota-onani
tushunmasligidan noliydigan ham bo`lib qolgan. Lekin aslida tarixiy rivojlanish
tendentsiyalariga
e’tibor
berilsa, bunga faqat ota-onalarning o`zlari aybdordirlar.
