Gazlamashunoslik kopi p65




Download 6,51 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/27
Sana19.01.2024
Hajmi6,51 Mb.
#140859
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   27
Bog'liq
Gazlamashunoslik

q
h
f
q
m
m
W
m
−
=
⋅
(96)
bu yerda: m
h
– havoning haqiqiy namligida namunaning massasi, g;
m
q
– mutlaq quruq namuna massasi, g.
Gigroskopiklik W
g
(foiz) – havoning nisbiy namligi 98 – 100 % va
harorati 20 
±
2
0
C sharoitdagi namunaning namligi:
100
q
ek
g
q
m
m
W
m
−
=
⋅
(97)
bu yerda: m
ek
– sinov o‘tkazish oldidan havoning namligi 98 % bo‘lgan
eksikatorda 4 soat mobaynida tutib turilgan namuna massasi, g; m
q
– mutlaq
quruq namuna massasi, g.
Suv shimdiruvchanligi (kapillarlik) – bir soat davomida bir uchi suvga
botirilgan namuna bo‘yicha ko‘tarilgan suvning balandligi bilan baholanadi.
Suvni yutishi P
s
(foiz) – namunani butunlay suvga botirilgan holatda
o‘ziga yutib olgan suv miqdorini ko‘rsatadi:
100
s
l
s
l
m
m
P
m
−
=
⋅
(98)
bu yerda: m
s
– namunani suvga botirilgan holatdagi massasi, g; m
l 
–
namunaning dastlabki massasi, g.
Yuqorida keltirilgan xususiyatlarni bevosita usullar yordamida aniqlash
mumkin. Bu usullar gazlamalarni quritish va ularning ho‘l va quruq holatidagi
massasini aniqlash asosida yaratilgan. Bavosita usullar gazlamalarning namligi
o‘zgarishi bilan ularning elektr qarshiligi yoki sig‘imi o‘zgarishiga asoslangan.
4.2-§. O‘tkazuvchanlik
Gazlamalarning o‘zidan havo, suv, gaz, bug‘, chang, tutun, suyuqliklar,
radioaktiv nurlarni o‘tkazish qobiliyatiga o‘tkazuvchanlik deb ataladi.

117
Havo o‘tkazuvchanligi – namunaning o‘zidan havo o‘tkazish qobiliyati
bo‘lib, havo o‘tkazuvchanlik koeffitsienti bilan baholanadi. Havo
o‘tkazuvchanlik koeffitsienti V
∆r
3
2
dm
(
)
m s
(namunaning ikki tomonidagi
havo bosimining ma’lum bo‘lgan farqli sharoitda 1 sekund vaqt ichida 1 m
2
yuzadan o‘tgan havo hajmining miqdorini ko‘rsatadi:
T
r
V
V
F
∆
=
(99)
Sinovlarni o‘tkazganda namunaning ikki tomonidagi havo bosimining
farqi 
∆r =5 mm suv ustuni yoki 49 Pa ga teng. Bunday farq kiyim ostidagi
havo bosimi bilan atrofdagi havo bosimi
farqiga mos keladi. Havo o‘tkazuvchanlik
gazlamalarning tola tarkibi, pardozlash
turli va zichligiga bog‘liq.
Gazlamalarning havo o‘tkazuvchan-
ligini bir nechta asboblarda aniqlash
mumkin. Ularning ishlash usuli 56-rasmda
ko‘rsatilgan. Gazlamadan qirqilgan
namuna (2) kamera (3) ustida mah-
kamlangan va shamolparrak (ventilator)
yoki nasos yordamida kameradagi havo
bosimi pasay-tiriladi. Kameradagi va atrof-
muhitning havo bosimi farqini mano-
metr (1) ko‘rsatadi. Namunadan o‘tgan
havo hajmi o‘lchagich (4) bilan aniq-
lanadi.
Bug‘ o‘tkazuvchanlik – bu gazlama-
larning namlik yuqori bo‘lgan muhitdan
bug‘ni namligi past bo‘lgan muhitga o‘tkazish qobiliyati. Bu xususiyatning
ahamiyati katta, chunki uning yordamida odam tanasidan ajraladigan
suv bug‘lari kiyim ostidan chetlashtiriladi. Suv bug‘lari gazlamalardagi
g‘ovaklar orqali hamda ularning gigroskopikligi hisobiga o‘tadi. Bug‘ni
o‘tkazish usuli gazlamalarning zichligiga bog‘liq bo‘ladi.
Gazlamalarning bug‘ o‘tkazuvchanligi bir nechta ko‘rsatkich orqali
ifodalaniladi:
1. Bug‘ o‘tkazuvchanlik koeffitsienti B
h
2
g
(
)
m s
, bir soat mobaynida
1m
2
gazlama yuzasidan o‘tgan bug‘ massasining miqdorini ko‘rsatadi:

Download 6,51 Mb.
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   27




Download 6,51 Mb.
Pdf ko'rish