• Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
    		•

    Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari




    Download 4,14 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet8/45
    Sana25.06.2024
    Hajmi4,14 Mb.
    #265675
    1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   45
    Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
    148 
    birgalikda ishlatilishi mumkin, bunda rastrdan vektor modelga oʻtish algoritmidan 
    yoki aksincha, vektordan rastrga oʻtish algoritmidan foydalaniladi.
    5.11-rasm.
    Rastr format ustidan bajarilgan vektor amallar
    (Manba: Internet)
    Ma’lumotlarning vektor modeli barcha fazoviy rastr modellar ustidan 
    tuziladi. Bular ma’lumotlarni saqlashni osonlashtiradi, tizim xotirasida kam joyni 
    egallaydi va shu bilan birga vaqtni tejaydi. Obyektning vektor modeli nuqtalarni 
    toʻgʻri chiziqlar, egri chiziqlar va siniq chiziqlar bilan bogʻlash usulida amalga 
    oshiriladi. Maydonli obyektlar – areallar chiziqlar jamlanmasi orqali tuziladi 
    (5.11-rasm). 
    Ma’lumotlarni rastr modellashtirish nisbatan oson boʻladi, bunda butun 
    obyekt oʻzaro bogʻliq boʻlgan fazoviy katakchalarda tasvirlanadi. Obyektning 
    rastr modelidagi har bir yacheyka oʻlchami boʻyicha bir xil, lekin tavsifi (rangi, 
    zichligi) boyicha har xil boʻladi.
    Agar vektor model u yoki bu obyekt qayerda joylashganligi haqida axborot 
    bersa, rastr model hududning u yoki bu nuqtasida nima joylashganligi haqida 
    axborot beradi. Bu rastr modelning asosiy ustunligi boʻlib, yuzaning uzluksiz 
    tasvirlanishini koʻrsatadi. Rastr modelda ikki oʻlchamli fazoviy element – piksel 
    ishlatiladi. Piksellarning birlashgan va tartiblangan jamlanmasi rastrni tashkil 
    etadi, bu esa, oʻz navbatida, karta yoki geoobyekt modelini tasvirlaydi. Vektor 
    model binar va kvazibinarga bogʻliq.

    Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
    149 
    Elektron kartalarni (EK) tuzish jarayoni quyidagi bosqichlarni oʻz ichiga 
    oladi: 
    1.
    Kartografik axborotlarni raqamli shaklga avtomatlashgan holda uzatish. 
    2.
    Raqamli kartografik axborotlarni shartli belgilash va EKlarni avtomatik tuzish. 
    3.
    EK bilan ishlashda foydalanuvchilar uchun ma’lumotlarni boshqarish tizimini
    ishlab chiqish.
    Topografik axborotlarni tasniflash.
    Topografik axborotlarni tasniflash 
    obyektni kartografik axborotlardan foydalanishni avtomatlashtirish va 1:25000 
    –
    1:1000000 masshtabli grafik kartalarda tasvirlash uchun xizmat qiladi. Axborotlar 
    quyidagi 8 ta sinfga boʻlinadi: 
    1.
    Mavzuli elementlar va planli, balandlik asoslari elementlari. 
    2.
    Relyef. 
    3.
    Gidrografik va gidrotexnik inshootlar. 
    4.
    Aholi yashash punktlari. 
    5.
    Ishlab chiqarish, qishloq xoʻjalik va madaniy-maishiy obyektlar. 
    6.
    Yoʻllar. 
    7.
    Oʻsimliklar. 
    8.
    Chegaralar. 
    Qoʻshimcha sinflar kartalarda yozuvlar bilan koʻrsatiladi.

    Download 4,14 Mb.
    1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   45




    Download 4,14 Mb.
    Pdf ko'rish