• Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
  • Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari




    Download 4,14 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet16/45
    Sana25.06.2024
    Hajmi4,14 Mb.
    #265675
    1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   45
    Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
    161 
    raqamlashtiriladigan obyektlar, jumladan yer uchastkalari, bino-inshootlar va 
    muhandislik kommunikatsiyalariga nisbatan koʻproq qoʻllaniladi.
    Vektorlash bu rastr ma’lumotni vektor ma’lumotga aylantirish jarayonidir. 
    Agar aksincha boʻlsa, u rastrlash jarayoni deyiladi.
    Tez va yaxshi yondashuv bu maxsus dastur yordamida 
    avtomatlashgan
    yoki 
    yarim interaktiv
    rejimda avtomat ravishda vektorlashdir. Avtomatik 
    vektorlashda birgina operatsiyada butun bir rastr fayl olinib, vektor obyektlarga 
    aylantirib chiqiladi. Vektor obyektlar dasturiy algoritmlarni qoʻllab, fayldagi 
    piksel qiymatlarni hisoblagan holda va yagona chiziq yordamida hosil qilinadi. 
    Bu vektor chiziqlar yordamida keyinchalik topologik jihatdan toʻgʻri boʻlgan 
    poligonlar hosil qilinadi (5.18-rasm).
    5.18-rasm.
    Ustidan chizib vektorlangan tasvir (
    Manba: Internet)
    Odatdagi kartani zamonaviy kompyuter qurilmasi yoki dasturi tizimi 
    yordamida vektorlash bir necha daqiqani oladi. Afsuski, avtomatlashgan 
    vektorlashtiradigan dastur mukammallikdan yiroqda va undan keyingi kameral 
    vektorlash xatoliklarni tozalash yoki bartaraf qilishni talab etadi. Ulkan 
    koʻlamdagi vektorlash tahriridan qochishning eng yaxshi yoʻli bu vektorlashdan 
    oldin rastr faylning oʻzida kichikroq tahrir qilishni amalga oshirishdir. Bunda 
    vektorlash jarayonida xalaqit beruvchi har xil qoʻpol xatolarni oldindan bartaraf 
    qilish zarur.


    Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
    162 
    Masalan, rastr faylda chegara chiziqlarining ustiga matn tushib qolgan 
    boʻlishi mumkin. Bu esa dastur yordamida avtomatik vektorlashda xatoliklarga, 
    jumladan chiziqlarning bogʻlanmay qolishiga olib keladi. Bunda xatoliklardan 
    qochish uchun rastr faylni maxsus dasturda qayta ishlash (vektorlash)dan oldin 
    matnni oʻchirib tashlab, chiziqni davom ettirish va matnni boshqa ochiqroq joyga 
    koʻchirish zarur. Vektorlash jarayoni amalga oshirilgandan soʻng ham yana bir 
    marta tekshirib, zarur boʻlsa qoʻshimcha tahrir ishlarini amalga oshirish kerak.
    Avtomatlashgan vektorlash oddiy kartalar, jumladan kontur, gorizontallar 
    va koʻchalarga ega boʻlgan oddiy kartalarga mosdir. Agar kartada koʻpgina 
    obyektlar mavjud boʻlsa va vektorlashni kerakli obyektlarni tanlash orqali (bunda 
    kartadagi barcha obyektlar vektorlashtirilmaydi) amalga oshirish zarur boʻlsa, 
    interaktiv vektorlash (boshqacha nomi yarim avtomatlashgan yoki kuzatib 
    boriladigan) qoʻllaniladi. Interaktiv vektorlashda maxsus dastur raqamlashtirishni 
    avtomatlashtirish uchun qoʻllaniladi. Bunda operator kursordagi kerakli nuqtani 
    piksel ustiga olib borib bosadi va chiziqning davom etishi uchun yoʻnalishni 
    koʻrsatib beradi, undan soʻng dastur avtomatik ravishda chiziqlarni raqamlaydi.
    Odatda bu dasturda koʻpgina parametrlar, jumladan nuqtalarning qanchalik 
    darajada toʻliqligi (generalizatsiya darajasi), tashlab ketiladigan boʻsh 
    piksellarning oʻlchami va chiziqlarning yoʻnalishini koʻrsatib berish, kerakli 
    joylarda toʻxtab oʻtish kabilar sozlanishi mumkin. Hozirgi paytda interaktiv 
    vektorlash koʻp mehnat talab qiladigan usul hisoblanadi, lekin samaradorlik va 
    sifat jihatidan qoʻl yordamida raqamlashtirishdan koʻra ancha ustundir. Bundan 
    tashqari, bu usul yuqori sifatli ma’lumot ham beradi, ya’ni kompyuter har qanday 
    holatda ham insonga qaraganda koʻproq aniq va mos chiziqlarni chizadi. Shuning 
    uchun ham maxsus ma’lumot olishga moʻljallangan guruhlar qoʻl yordamida 
    raqamlashtirishdan koʻra vektorlash usulini koʻproq ma’qul koʻradilar.
    Ma’lumot olish ham boshqa ishlardagi kabi xatoliklarni keltirib chiqaradi. 
    Raqamlashtirish jarayoni kameral sharoitda ma’lum vaqt mobaynida 
    bajariladigan va xatoliklarga moyil ish boʻlgani uchun operator ba’zida kursorni 
    notoʻgʻri ushlashi yoki kerakli joyda burilishlarni hisobga olmasdan vektor 



    Download 4,14 Mb.
    1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   45




    Download 4,14 Mb.
    Pdf ko'rish