Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
156
Kartografik axborotlarni tasvirlash qoidalari obyektlarning uzoq-yaqin
joylashuviga qarab masshtablarda koʻrsatiladi va shartli belgilarga koʻra
belgilanadi. Bu qoida shartli belgilar tizimi va shu bilan birga raqamli
topokartalarni yaratish usullari va texnik vositalari asosida ishlab chiqilgan.
Raqamli tasvirlashning eng koʻp ishlatiladiganlari
bu obyekt kodi, metrik
tasvirlanishi, obyektning topokartada ayni masshtabda joylashganligi
xarakteristikasi va koʻpincha obyektning semantikasidir.
Obyektni metrik tasvirlash ikki xil vazifani bajaradi:
obyektning fazoviy holatini joylashtirish (
fixings
);
qoʻshimcha axborot bilan ta’minlash (masalan, suv ayri chizigʻini
relyeflarda koʻrsatish).
Obyektlar xarakteriga koʻra quyidagicha tasvirlanadi:
diskret obyekt – bir nuqtali;
shartli-chiziqli obyekt – ikki nuqtali;
chiziqli va maydonli obyekt – koordinatalariga koʻra; maydonli obyektda
oxirgi nuqta oʻz oʻrnida birinchi boʻlib ham keladi.
Chiziqli obyektlar ham berilgan yoʻnalishiga qarab ikki guruhga boʻlinadi:
toʻgʻri va har qanday yoʻnalishda (masalan, yoʻl);
faqat balandlikni yoki relyefni tasvirlaydigan (masalan gorizontallar, suv
ayri chiziqlari va boshq.).
Skaner
(
scanner
) – bosma yoki qattiq koʻrinishdagi
oddiy
mediama’lumotni kompyuter xotirasiga avtomatik tarzda kiritish uchun raqamli
rastr formatga oʻtkazuvchi qurilma hisoblanadi. Skanerning ishlash tamoyili
berilgan oddiy formatdagi ma’lumotga nur joʻnatib, oʻsha nurni yana oʻzida qayta
olishiga asoslangan. Qaytarilayotgan nur skaner turiga qarab oq-qora (1 bit) yoki
rangli (8,16,32 bit) koʻrinishda qabul qilinishi mumkin.
