Temir-beton idishlar bo'shagandan keyin yuvish zarur. Agar rezervuarlar uzoq
vaqt vino bilan to ‘ldirilmasa,
ular yopilmasligi kerak, chunki aks holda ular
m og‘orlab ketishi mumkin. Shuning uchun ulami dudlatib ochiq holda qoldirib,
quritish tavsiya etiladi. Toza, quruq rezervuarlarda mog‘orlar yuzaga kelmaydi.
Shuning uchun temir-beton rezervuarlarni toza va quruq holatda ushlash ulami
yaxshi saqlanishi va uzoq muddat foydalanishga erishish imkonini beradi. Temir-
beton sistemalar yog‘och idishlardan kam boMmagan alohida kuzatishni talab etadi.
Xonalar va mahalliy ob-havo sharoiti hamda namligiga qarab rezervuarlarga
qarash turlicha bo‘ladi. Agar namlik keskin o‘zgarib tursa rezervuarlaming tepasi
va
osti ochiq qoldirilib, havoni to‘xtovsiz aylanishini ta’minlaydi va mog‘omi
dudlatilgan rezervuarlarda hali rivojlanish manbalariga aylanib qolishi mumkin.
Agar sistemalar joylashgan iqlim va xonalar xaddan tashqari qumq bo‘lsa,
sistemalarda yorilish xavfi yuzaga keladi. Bu holatlarda rezervuarlarni suv bilan
toldirib, irish xavfini olish uchun 8-10 g/gl kaliy margensovokisliy (permanganat)
qo'shiladi. Shuningdek, rezervuarlar tubida 20-30 sm balandlikda, oz miqdorda suv
qoldiriladi.
Suvni buzilishidan saqlash uchun unga taxminan 150-200 g/gl ga sulfit kislotasi
qo‘shiladi. Bunday konsentratsiyada suv yuzasida oltingugurt gazi atmosferasi
paydo bo‘lib, m og‘or rivojlanishiga to‘sqinlik qiladi. Xuddi shu maqsadga suvga 1
gl ga 0,5 dan 1 kg gacha ohak qo'shish bilan erishish mumkin. Xuddi shu rejimni
harorat o'zgarishiga ta’sirchan va ayniqsa tez quriydigan yangi temir-beton
rezervuarlar uchun tavsiya etsa bo‘ladi. Agar temir beton rezervuarlar uzoq muddat
davomida
foydalanilmagan bo‘lsa,
ulami
yaxshilab
tozalagandan so‘ng
dezinfeksiya qilish lozim. Buning uchun rezervuarga shisha yoki sopol idishga 40
foizli formaldegid aralashmasi quyiladi. Taxminan bir sutka o'tgandan keyin
rezervuar yaxshilab suv bilan yuviladi.
Vinoni temir beton rezervuarlarda uzoq muddat
saqlaganda ulaming ichki
yuzasida yog'och butlar singari vino toshi yig'ilib, yillar davomida ancha qalin
bo‘lishi mumkin. Vino toshlarini olib tashlashda rezervuar devorlaridagi ohakni
himoya qatlamlariga zarar yetkazmasdan, ehtiyotlik talab etiladi. Agar sement
devorlari ochilib qolsa, darhol u yerlami bir necha marta vino yoki sulfit kislotasi
bilan surkab qo'yiladi.
Rezervuar
devorlarini
vino toshlaridan tozalashda,
shuningdek
soda
aralashmasini shyotka bilan ishqalab chiqiladi. Buning natijasida yuzaga kelgan
kaliy-natriy nordon vino aralashmasini xom ashyo sifatida xizmat qiladigan vino
kislotasi olish uchun nordon vino ohaki olish uchun yig‘ish va ohak suti bilan
cho‘ktirish zarur.
Temir beton rezervuarlaridan foydalanishda olma kislotaga boy rezavor meva
vinoni shuningdek limon kislotasi qo'shilgan vinolar rezervuarlar devori va
plastinkalar birlashgan joylarga sezilarli ta’sir etadi.
Buning sababi kalsiyni olma
va nordon limon tuzlari paydo bo‘lishidir.
Metall
rezervuarlarni
nazorat
qilishVinochilik
ishlab
chiqarishida
qollaniladigan p o ‘lat rezervuarlar ko'pchilik holatlarda ichki tomoni emal bilan
qoplanadi. Bunday rezervuarlaming ichki sathiga qarash unchalik qiyin emas.
2.3.T em ir-betonli r e z e rv u a rla rg a ishlov b erish
35
Ishlov berish odat sovuq va issiq suv, ishqor va bug‘ bilan amalga oshiriladi. Ichki
tomoni emal bilan qoplangan p o ‘lat rezervuarlami imkoniyati boricha zarbalardan
ehtiyot bo'lish kerak, chunki ular emalga zarar yetkazishi mumkin. Ishlatiladigan
ishqor konsentratsiyasi 2,5% b o ‘lishi kerak. Ishlov berish kuchli bosimda shlang
orqali amalga oshiriladi.
Rezervuarlami tozalashda vinoning turli komponentlariga
qarshi kislotaga
chidamli laklar bilan qoplangan ichki sathlami tozalashda katta qiyinchiliklar kelib
chiqadi. Bunday rezervuarlami tozalashda qoplamalaming kimyoviy va fizik
xususiyatlar e’tiborga olinishi lozim. Bunday qoplamalaming ba’zilar ishqorga
nisbatan chidamsiz, boshqalariga spirt zid va hokazo. Qoplamalaming ushbu
xususiyatlari shu rezervuarlami tozalashda olinishi lozim.
Po‘lat rezervuarlaming tashqi qismini qarash asosan armaturalar: jo'm rak,
ventil, monometr, vodomer ko‘zgular va boshqalaming tozalik va ishga loyiq
holatiga e’tibor berish kerak.
Armaturadan tashqari, rezervuarlaming tashqi
qoplamalarini sinchiklab qarash talab etiladi. Bu yerda asosiy e ’tibor korroziyani
ogohlantirishga qaratiladi.
Quruq xonalarda rezervuarlaming tashqi yuzasi qoplamasi ko‘p yillar davomida
mavjud bo'lishi mumkin. Namni xonalarda turli qoplamalaming foydalanish
muddati qisqaradi. Vinolami termik ishlov berishda qo'llaniladigan rezervuarlar,
jumladan shampan ishlab chiqarishda ishlatiladigan akratoforlar usti izolyasiya
materiallar bilan qoplangan b o ‘lib, ulami doimo qarab va ta’mirlab turish lozim.
