Agar suvda to‘lqin bo‘lmasa, yaxshisi, chalqancha yotib dam
olish kerak. Tananing gorizontal holatini ta’minlash uchun qo‘llami
boshdan yuqoriga ko‘tarish, oyoqlarni esa ikki tomonga kerish
kerak. Vertikal holatda ham harakatsiz dam olish mumkin, lekin bu
usuida bo‘yin mushaklari tez toliqadi, negaki, nafas olish vaqtida
boshni orqaga tashlashga to‘g‘ri keladi.
E.D. Konovalov (1994) ommaviy suzishlarda dam olish
tanaffuslarini qo‘llash zarurligini ta’kidlaydiki, ularning mohiyati
quyidagilardan iborat: qo‘llami kerib yoki rostlab suvda chalqancha
yotiladi, tez nafas olinadi, 5-10
sek davomida nafas tutib turilib,
keyin asta-sekin chiqariladi.
Suvda uzoq muddat turish - Fred Lanu usuli ham foydali
bo‘lishi mumkin, u jismoniy kuchni saqlab, dam olish uchun sharoit
yaratadi. poyga vaqtida dam olishning taklif etilayotgan varianti,
afsuski, o‘quv-uslubiy adabiyotlarda deyarli tavsif etilmagan, lekin
uni o‘rganish juda zarur.
Suvda vertikal holatda bo‘shashish va tutib turuvchi minimal
harakatlami navbatlab dam olish usuli ancha qulay. Bunda quyidagi
tartibga rioya qilinadi:
1) bosh suv ustida - nafas olinadi;
2) boshni suv ostiga tushirish va chuqurlashib ketishning oldini
oladigan yengil qo‘l harakatlarini bajarish;
4) qo‘llami ko‘tarish va keyin eshkaksimon harakatlami
bajarish uchun oyoqlarni kerish;
5) qo‘llar bilan pastga “eshish” va oyoqlar bilan qaychisimon
harakatlami bajarish;
6) boshni suv ustiga chiqarish va nafas olish. Dam olishning
bunday usulini bajarishning eng ma’qul ritmi - 1 daqiqada boshni
suvdan 6-8 marta chiqarish. Usul oddiyga o‘xshasa-da, vertikal ho
latda uzoq muddat suzish ancha murakkab, chunki nafas olish ritmi
buziladi va bo‘yin sohasida og‘riq paydo bo‘ladi. Vertikal holatda
uzoq muddat suzish bo‘yicha rekord - 26 soat P.Venega tegishli.
