Pedagogik dasturiy vositalam i yaratish texnologiyasini am alga oshirish
m aqsadida ulam ing an'anaviy vositalardan ustunligini tasdiqlovchi qator ijobiy
om illar mavjud.
M azkur om illar didaktik, psixologik, iqtisodiy, fiziologik guruhlarga
ajratildi. Pedagogik dasturiy vositalarga qo'yiladigan didaktik talablarga quyidagilar
kiradi: ilmiylik,
tushunarli, qat’iy va tizimli bayon etilishi bilan birgalikda
(pedagogika, psixologiya,
inform atika,
ergonom ikaning asosiy tamoyillarini,
zamonaviy fanning fundamental asoslarini hisobga olib, o 'q u v faoliyati m azmunini
qurish imkoniyatini ta ’m inlash), uzluksizlik va yaxlitlik (ilgari o'rganilgan
bilim lam ing
mantiqiy
oqibati
ham da
to ‘ldiruvchisi
hisoblanadi),
izchillik,
m uammolilik, ko ‘rgazm alilik, faollashtirish (o'qitish mustaqilligi
ham da faollilik
xususiyatining mavjudligi), o 'qitish natijalarini o'zlashtirish mustahkamliligi,
m uloqotning interfaolliligi, o'qitish, tarbiyalash, rivojlantirish va am aliyotning yaxlit
birligi.
Taiabalam i inklyuziv innovatsionfaoliyatga tayyorlashda oliy ta ’lim tizimida
o'qitishning zam onaviy metodlari keng q oilanilm oqda. O 'qitishning
zam onaviy
metodlarini q o ila s h o 'qitish jarayonida yuqori sam aradorlikka erishishga olib keladi.
T a’lim metodlarini tanlashda har bir dars (m a’ruza, seminar, am aliy m ashg‘ulot)ning
didaktik vazifasidan kelib chiqib tanlash m aqsadga muvofiq sanaladi.
Taiabalam i inklyuziv innovatsionfaoliyatga tayyorlashda a n ’anaviy dars
shaklini saqlab qolgan holda, unga turli-tum an ta iim oluvchilar faoliyatini
faollashtiradigan m etodlar bilan boyitish ta ’lim oluvchilam ing o'zlashtirish
darajasining ko'tarilishiga olib keladi. Buninguchun o 'q u v m ashg'uloti oqilona
tashkil qilinishi, ta ’lim beruvchi tom onidan ta ’lim oluvchilam ing qiziqishi,
o'rganilayotgan o 'q u v m aterialining m azm uniga mos ravishda
metod va vositalam i
tanlash orqali yuqori sam aradorlikka erishish mumkin. T a’lim oluvchilam i
o'zlashtirish darajasi, am aliy ko'n ik m a va malakalarini interfaol yoki interaktiv
ta’lim metodlari orqali rivojlantirish mumkin.
In te rfa o l m eto d lard eg an d a-ta’lim oluvchilam i faollashtiruvchi va mustaqil
fikrlashga undovchi, ta ’lim -tarbiya
jarayonida talaba-talaba, talaba-o'qituvchi
ham korligida yuqori sam aradorlikka erishishga xizmat
qiladigan m etodlar tushuniladi. Bu m etodlar qo'llanilganda ta ’lim beruvchi ta ’lim
oluvchini faol ishtirok etishga chorlaydi.
T a ’lim oluvchi butun jarayon davom ida faol ishtirok etadi. Interfaol ta ’lim
metodlari asosida tashkil etilgan m ashg'ulotlam ing foydali jihatlari quyidagilarda
namoyon bo'ladi:
- ta ’lim samarasi yuqoriroq b o'lgan o'qish-o'rganish;
- ta ’lim oluvchining yuqori darajada rag'batlantirilishi;
- ilgari o'zlashtirilgan bilim ning ham e ’tiborga olinishi;
- ta ’lim oluvchining tashabbuskorligi va m as’uliyatining qo'llab-quvvatlanishi;
- am alda bajarish orqali o'rganilishi;
- ikki taraflam a fikr-m ulohazalarga sharoityaratilishi.
Taiabalam i inklyuziv innovatsionfaoliyatga tayyorligini takom illashtirishda
quyidagi ta ’limni tashkil etish shakllaridan foydalaniladi:
73
- m a’iuzalar, am aliy m ashg'ulotlar (nia’lum otlar va texnologiyalam i anglab
olish, aqliyqiziqishni rivojlantirish, nazariy bilim lam i mustahkamlash);
- davia suhbatlari (ko'rilayotgan loyiha yechimlari bo'y ich a taklif berish
qobiliyatinioshirish, eshitish, idrok qilish va m antiqiy xulosalar chiqarish);
- bah; va munozaralar (loyihalar yechimi bo'yicha
dalillar va asosli
argum entlani taqdim qilish. eshitish va m uam m olar yechimini topish qobiliyatini
rivojlantiriii).
Talafelami inklyuziv innovatsionfaoliyatga tayyorligini takom illashtirishga
doir o 'q u v topshiriqlarini ishlab chiqishda ko'proq an ’anaviy (og'zaki, suhbat,
nam oyish, xideo usul va.h.z.) ham korlikda o'rganish (aqliy hujum, kichik guruhlarda
ishlash, inbrvyu, davra suhbati va h.z.), modellashtirish (ishbilarm on o ‘yinlar, rolli
o ‘yinlar), taiqiqot (muam moli vaziyat, loyihalash, yo'naltiruvchi matn, keys - stadi)
texnologiydariga tayanildi.
