M ashinaning yaroqliligi (x izm at qilish xossalarining um um lash-
tirilgan tavsifi) deganda uning o ‘z vazifalarini yoki berilgan jarayonni
ishlab ch iqarishdagi eng m aq b ul xizm at m uddati m obaynida ruxsat
etilgan chetlash ish lar (sifat va tejam korlik bo'yicha) doirasida ba-
jarish xususiyati ham da po ten sial im koniyatlari tushuniladi.
Iste ’m ol sohasida boMgan m ashinaning yaroqliligi Em undan foy-
dalanish vaqti funksiyasi Em = F{t) bo'lib, alohida elem entlarining
ahvoliga bog‘liqdir. Ko‘p hollarda absolyut qiymatiga ko‘ra yaroqlilikni
tegishlicha narx orqali ifodalash m um kin.
M a sh in a n in g yaroqliligi qism larga ajratiladi, ulardan h a r biri
q a n d a y d ir konstruktiv yoki n o konstruktiv elem entning yaroqlili-
gini ifodalaydi.
Iste ’m ol sohasida boMgan m ashinadagi har bir konstruktiv
yoki nokonstruktiv GJx elem en tn in g yaroqliligi elem entning xizmat
m u ddati doirasidagi vaqt funksiyasidir. M ashinaning har qaysi
konstruktiv yoki nokonstruktiv elem enti eng yuqöri yaroqlilikka,
yeyilgan elem enti esa (m ash in ad ag i xizmat m uddati tugagandan
so‘ng) en g kam yaroqlilikka ega boMadi. Ko'rib chiqilayotgan ele
m en tlarn in g yaroqliligi uni t a ’m irlash jarayonida toMiq yoki qism an
tiklanishi m um kin.
Yaroqlilik tushunchasini joriy etish foydalanish va eskirish jarayonida
m ash in an in g um um iy ahvolini tahlil qilishga, m ashinadan foydala-
nishning boshidan oxirigacha a n a shu ahvolning o ‘zgarishini kuzatib
borishga im kon beradi. M ash in an i tashkil qiluvchi alohida elem ent
larning ahvolini ana shu elem en tlarnin g xizmat m uddatlari doirasida
ham , b u tu n m ashinaning xizm at m uddatlari doirasida ham shu tarz-
da tahlil qilish mumkin.
M ashinasozlik uzluksiz tara q q iy e tib b o ra r ek an, y a ro q lilik -
ning tashkil etuvchilari h am o 'z g a rib b o rad i. Istiqbolni in o b a tg a
olib h am m a m ashinalarni u lar y a ro q lilig in in g tashkil e tu v c h ila ri
b o ‘yicha tu rlic h a bo'lgan quyidagi o lti toifaga ajratish m u m k in
