kelsa, quyi oqim g‘arotga duchor”




Download 1,51 Mb.
Pdf ko'rish
bet35/109
Sana28.06.2024
Hajmi1,51 Mb.
#266161
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   109
Bog'liq
talim transformatsiyasi

kelsa, quyi oqim g‘arotga duchor”
maqollarining majoziy ma’nosi har bir ish boshida xom qilingan 
bo‘lsa, bora-bora battar bo‘laveradi. Har qanday buzilish, yemirilish, inqiroz, notinchlik avvalo 
“yuqoridan” boshlanadi. 
“Og‘rimagan boshga –
 
oltin tayoq”, “Og‘rimagan boshimga –
 
og‘ir tayoq” maqollarida esa 
“bosh” so‘zi “taqdir, hayot” ma’nolarini ifodalamoqda. Ushbu maqollarga Sh. Shomaqsudovning 
ma’nolar sharhiga bag‘ishlangan “Ma’nolar mahzani” kitobida quyidagicha ta’rif keltiriladi: “Ba’zi 
oʻzining tinchgina, begʻalva -betashvish shugʻullanib turgan kasbi-koriga qanoat qilmay uni tashlab, 
balandroq martabaga “minmoq” yoki koʻproq foyda orttirmoq niyatida boshqa ishlarning ketiga 
tushib ketadi. Ammo, koʻzlagan maqsadiga erisha olmaydi, qaytaga battar tushib, urilib-surilib, 
chekka -chekkadan turtki yeb, gap-soʻzga qolib, oʻz boshini oʻzi gʻam-tashvishga solib qoʻyadi. 
Mazkur maqollarni shunday oʻz qilmishidan afsuslanganda, birovga hasrat qilganda aytadi yoxud 
boshqalar shunday odamlarga qarata kinoya qilib aytadilar. “Dardsiz boshingni dardga solma!” degan 
ham borki, bu bilan oʻshanday odamlarni yoʻldan qaytarmoq maqsadida nasihat qiladilar.”
4
Tahlil qilingan misollardan ko‘rinib turibdiki, maqollarni tahlil qilishda ko‘p ma’nolilikni 
hisobga olish muhimdir. Maqollardagi so‘zlarning turli talqin va ma’nolarini anglash orqali 
tadqiqotchilar tilning murakkabligi va xilma-xilligi haqida chuqurroq tushunchaga ega bo‘lishlari 
mumkin.
Xulosa: 
Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, mazkur ilmiy tadqiqot maqollardagi so‘zlarning polisemiyasi 
haqida ma’lumot beradi va bu madaniy komponentlarni tahlil qilishda ko‘plab talqin va ma’nolarni 
hisobga olishning ahamiyatini ko‘rsatadi. Maqollarning murakkab so‘z munosabatlari, ko‘p ma’noli 
3
Shomaqsudov Sh., Shorahmedov Sh. Ma’nolar mahzani. 
–
T., 2018 
4
Shomaqsudov Sh., Shorahmedov Sh. Ma’nolar mahzani. 
–
T., 2018 

xarakteri, o‘zaro bog‘langan madaniy kontekstlarni tilshunoslikni o‘rganish orqali ko‘rish mumkin. 
Tadqiqotchilar maqollarning murakkab so‘z polisemiyasini anglash orqali til, madaniyat va odamlar 
bilan muloqot qilish bo‘yicha bilimlarini oshirishlari mumkin, bu esa qisqa maqollardagi ulkan 
bilimlarni ochib beradi. Maqollarda topilgan ko'p ma'noli so'zni qo'shimcha tekshirish til, madaniyat 
va ma'no o'rtasidagi qiziqarli munosabatlarni yoritishga yordam beradi. 

Download 1,51 Mb.
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   109




Download 1,51 Mb.
Pdf ko'rish