31
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatini
takomillashtirish muammolari” – respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
06.12.2022
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016 yil 29 dekabrdagi «2017-2021 yillarda
maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi PQ-2707-
sonli qarori.
3. Запорожец А.В. Избранные психологические труды. -М.: Педагогика, 1986. -239 с.
4. Nishonova Z., Alimova G. Bolalar psixologiyasi va o‘qitish metodikasi. -T., 2007
MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARDA OVOZ BUZILISHLARINI NAMOYON
BO‘LISHI
Mamatkulova Lobar Tolibjonovna
Nizomiy nomidagi TDPU o‘qituvchisi.
Xaydarova Madina Bonu Alisher qizi
Logopediya yo‘nalishi 304-guruh talabasi
Maktabgacha tarbiya muassasalarida ta’lim – tarbiya oluvchi har bir bolani
zamon talabi
asosida har tomonlama shakllangan shaxs bo‘lib, jamiyat ishlarida faol qatnashishiga nutqning
to‘g‘ri rivojlanishi juda katta ahamiyatga ega. Shu bois har bir insonni nutqni puxta egallashga,
o‘z fikrini to‘liq ifoda etishga o‘rgatish lozim.
Ayni paytda jahonda maktabgacha yoshdagi bolalarning zamonaviy jamiyatga to‘laqonli
moslashishi, ijtimoiylashuvini samarali amalga oshirish, bolalarning faolligi va tashabbuskorligini
qo‘llab-quvvatlashga yo‘naltirilgan multimedia vositalarini yaratish, maktab ta’limiga
muvaffaqiyatli tayyorlash jarayonida tabaqalashtirilgan (differensiallashgan) ta’limni
tashkil
etishning pedagogik mexanizmlarini takomillashtirish dolzarb ahamiyat kasb etmoqda.
Respublikamizda ta’lim-tarbiya tizimini yanada takomillashtirish, zamon talablari bilan
uyg‘unlashtirish asosida jahon andozalari darajasiga olib chiqish borasidagi ishlarni
maktabgacha
ta’lim muassasalarida tarbiyalash jarayonini tarbiyalanuvchilarning alohida xususiyatlarini
e’tiborga olgan holda tashkil etish va ularga amaliy pedagogik yordam ko‘rsatishning samarali
amalga oshirilayotganida ko‘rish mumkin. O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish
bo‘yicha Harakatlar strategiyasida7 uzluksiz ta’lim tizimini takomillashtirish yo‘lini
davom
ettirish, ilmiy va innovatsiya yutuqlarini amaliyotga joriy etishning samarali mexanizmlarini
yaratish ustuvor yo‘nalishlar sifatida belgilanishi natijasida maktabgacha ta’lim tizimining
moddiy-texnik
bazasini mustahkamlash, ta’lim-tarbiya jarayoniga zamonaviy dasturlar va
texnologiyalarni tadbiq qilish, to‘laqonli hayot faoliyatini ta’minlash uchun ularga tibbiy-ijtimoiy,
pedagogik-psixologik yordam ko‘rsatish tizimini rivojlantirish va takomillashtirish ishlari keng
ko‘lamda olib borilmoqda.
Ovoz ustida ishlash maktabgacha yoshdagi bolalar bilan og‘zaki
nutq ustida ishlashning
muhim qismidir. Ovozni shakllantirish va rivojlantirish muammosi turli mutaxassisliklar olimlari
tomonidan ko‘rib chiqildi: tilshunoslar, psixolingvistlar, nutq terapevtlari, foniatrlar. Almazova E.
S., Uilson D., Dmitriyev L. B., Yermakova I. I., Jinkin N. I., Lavrova E. V., Maksimov I. A.,
Taptapova S. L., Xvattseva
M. E.ning turli xil amaliyot va amaliyot masalalari bo‘yicha asarlarini ajratib ko‘rsatish
mumkin.
Ovoz – bu insonning ovoz apparati hosil qiluvchi turli tovushlar yig‘indisidir. Ovoz nutqiy,
kuylovchi va shivirlovchi bo‘ladi. Inson baqirishi, ingrashi, turli
tovushlarga taqlid qilishi
mumkin. Biz qanday tovushni olmaylik,barchasi fizik hodisa bo‘lib, akustikada o‘rganiladi.
Tovush yaxshi o‘rganilgan bo‘lib, uning qonuniyatlari aniqlangan. Kuylovchi yoki nutqiy
7
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha
Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi Farmoni // Harakatlar strategiyasi asosida jadal taraqqiyot va yangilanish sari. –
T.: G‘afur G‘ulom, 2017. – 92 b.
