K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

Download 6,9 Mb. Pdf ko'rish
bet	37/156
Sana	16.11.2023
Hajmi	6,9 Mb.
	#99491

1 ... 33 34 35 36 37 38 39 40 ... 156

Bog'liq
K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda is

Merkaptanlar
Yonilg‘i nasosi plunjerlar juftining korrozion yemirilishi

Yod soni deb, 100 ml yonilg‘i bilan reaksiyaga kirishuvchi
grammda o‘lchanadigan suv miqdoriga aytiladi (yod to‘yinmagan
uglevodorodlar bilan shiddatli reaksiyaga kirishadi). Yod soni shun-
day sharoitda aniqlanadiki, bunda yod faqat olefinlar yordamida
seziladi (regiratsiyalanadi). Ularning miqdori yonilg‘ida qanchalik
ko‘p bo‘lsa, yod soni ham shunchalik katta bo‘ladi. Bundan yod
soni olefinlar miqdorini aks ettiradi va neft mahsulotining kimyoviy
turg‘unligini tavsiflovchi ko‘rsatkichlardan biri hisoblanadi. 100 g
dizel yonilg‘isi tarkibidagi tarkibidagi yod miqdori 6 g dan ortmas-
ligi lozim.
Merkaptanlar korrozion-aktiv moddalar jumlasiga kiradi.
Ularning yonilg‘idagi miqdorining ortib ketishi plunjerlar juftini va
forsunka detallarining korrozion yemirilishining sezilarli (2 baro-
bar va undan ortiq) ortib ketishiga olib keladi (3. 3- rasm). Bundan
tashqari, merkaptanlar kimyoviy o‘zgarishlarni, jumladan, smola
hosil bo‘lishi bilan amalga oshadigan oksidlanish reaksiyalarini
keltirib chiqarish xususiyatiga ega bo‘lganligi uchun ham zararli
merkaptanlar forsunka zonasiga tushganida, bu yerda olefinlardan
hosil bo‘lgan smolalar bilan birgalikda zulfinli ignalarda lok plyon
kasini hosil qiladi. Bu plyonkalar ignalarning osilib qolishiga sa-
babchi bo‘ladi.
Merkaptanlarda korrozion aktivlikning yuqoriligi va kimyoviy
turg‘unlikning pastligini e’tiborga olgan holda, ularning yonilg‘ida-
gi miqdorini juda jiddiy tekshirish lozim. Mis plastinkada o‘tka-
zilgan sinashlarning sifat tahlillari ularning merkaptanlarga nis-
batan sezgirligi yetarli emasligini ko‘rsatadi. Shuning uchun dizel
yonilg‘ilari va benzinlarda qo‘shimcha ravishda, maxsus uslubiyot
asosida, merkaptanli oltingugurt miqdorini aniqlash zarurati paydo

74
bo‘ladi. Merkaptanli oltingugurt miqdori yonilg‘idagi mavjud mer-
kaptanli oltingugurtning foizdagi ulushini ifodalaydi. Merkaptanli
oltingugurt miqdori benzinlarda va dizel yonilg‘ilarida 0,01 foizdan
ortmasligi lozim.
3. 3- rasm. Yonilg‘i nasosi plunjerlar juftining korrozion yemirilishi-

Download 6,9 Mb.

1 ... 33 34 35 36 37 38 39 40 ... 156

Download 6,9 Mb.

Pdf ko'rish