|
Kirish. Reja: Me’morchlik san’ati Xorazimda me’morchlik na’munasi Xiva Tarixiy komplekslari Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar
|
| bet | 3/15 | | Sana | 17.05.2024 | | Hajmi | 1,18 Mb. | | #240814 |
Gandimyan-Darvoza (1842–1970) yaqin atrofdagi qishloq nomi bilan atalgan. Keyinchalik darvozalar buzib tashlandi va ularning o‘rniga paxta tozalash zavodi qurildi. 1970-yilda darvoza eski rasmlar va fotosuratlarga muvofiq qayta tiklandi.
Hazorasp-Darvoza (XIX asr) 1842-yilda Dishon-Qal’a devorlari qurilishi paytida pishgan g‘ishtdan qayta qurilgan. Ular yon tomonlarda joylashgan ikkita katta kuzatuv minorasidan iborat. O‘tish tepasida yon panjarali ravoqli galereya joylashgan bo‘lib, uning tepasi kunguralar bilan bezatilgan.
Qosh-Darvoza (1912). Fasadi mozaikalar bilan bezatilgan uchta tsilindrsimon minoralar, ikkita ravoqli yo‘lak va kungurali panjarali an’anaviy galereya, yo‘lakning har ikki tomonida xizmat ko‘rsatish xonalari mavjud.
Xeyvak qudug‘i
Xeyvak – Ichan qal'adagi Ota-Darvozaning g‘arbiy darvozasi yaqinidagi kichik hovlida hozirgacha saqlanib qolgan eng qadimiy diqqatga sazovor joy.
Afsonalardan biriga ko‘ra, Xivaga Injildagi Nuhning o‘g‘li Som tomonidan asos solingan. Cho‘l bo‘ylab ketib borarkan, u uxlab qoladi va tushida olovni ko‘radi va dahshatli tashnalikni his qiladi. Uyg‘ongach, sahroda quduq qazishni boshlaydi. Va chanqog‘ini qondirib: "Xey vak! Xey vak!", deb aytadi, bu "Qanday yaxshi" degan ma'noni anglatadi (Hey vak, Xey vaa, Xiva).
Yana bir afsona ham bor. Ko‘p asrlar davomida Buyuk Ipak yo‘li Markaziy Osiyo orqali o‘tgan. Savdogarlar dam olish va keyingi safar uchun kuch olish uchun shu yerda to‘xtashadi. Buloqdan toza suvni tatib ko‘rgan savdogarlar zavq bilan: "Hey vah!" deb xitob qilishgan. Quduqni shunday nomlashgan – Xeyvak. Keyinchalik, quduq atrofidagi cheksiz sahro o‘rtasida paydo bo‘lgan qishloqning o‘zi Xiva nomini oladi.
Xeyvak qudug‘i qadimgi odamlar tomonidan bugungi kungacha ehtiyotkorlik bilan saqlanib kelinmoqda. Quduqni qayta tiklash paytida juda qadimiy toshlarning izlari va hozirda tuproq bilan ko‘milgan gumbazli inshoot qoldiqlari topilgan.
Ko‘hna-Ark qal'asi
Ko‘hna-Ark – Xivaning ichki shahri Ichan qal'ada joylashgan.
Qal'a XVII asr oxiriga to‘g‘ri keladi. 1688-yilda qurilish tugagandan so‘ng Ko‘hna-Ark "qal'a ichidagi qal'a"ga aylanib, Ichan qal'adan baland loy devor bilan ajratilgan. U Shayboniylar sulolasi davrida qurilgan va 100 yildan keyin mustaqil shaharga aylangan. Bu Xivadagi eng qadimgi xon qarorgohi.
Bu yerda masjidlar, qabulxona, ayol qismi uchun xonalar (haram), zarbxona, otxona, ustaxonalar, yashash xonalari va boshqalar bor edi. Hukmlarni ijro etadigan joy – zindon mavjud bo‘lgan. Maydonda o‘quv janglari va harbiy ko‘riklar va paradlar o‘tkazilgan.
Qal'a xon va uning a'yonlar, amaldorlar va harbiylarning hayoti uchun zarur bo‘lgan barcha narsalar bilan ta'minlangan.
1686-1688 yillarda qurilgan birinchi bino 18-asr o‘rtalarida, eronliklarning bosqini paytida vayron qilingan. Bugungi kunda mavjud bo‘lgan majmua XIX asr boshlarida (1804–1806) qayta ta'mirlangan.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Kirish. Reja: Me’morchlik san’ati Xorazimda me’morchlik na’munasi Xiva Tarixiy komplekslari Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar
|
