|
Energiyani qo'llash usuliga qarab tog' jinslarini maydalash usullarining
|
| bet | 42/83 | | Sana | 12.01.2024 | | Hajmi | 3,73 Mb. | | #136021 |
Bog'liq Konchilik ishi asoslariEnergiyani qo'llash usuliga qarab tog' jinslarini maydalash usullarining
tasnifi5
Energiyani ishlatish shakli
|
Energiyani ishlatish usuli
|
Tasir qiluvchi kuch yoki mashina
|
Kimyoviy
|
Portlash
|
Portlovchi moddaning zaryadi,
portlovchi modda
Suyuq kislorod, qora porox
|
Mexanik
|
Pnevmatik
Kesish
Zarba
|
Siqilgan havo yoki uglerod baloni Buldozer
Urib sindiruvchi bolg‘acha
|
Suyuq
|
Tuproqni qazish Konni qazish
|
Gidromonitor
Suyuqlik (tizillab otiladigan)
|
Elektrik
|
Elektr yoki tok
|
Elektr mashinalari
|
5 Howard L. Hartman, Jan M. Mutmansky. Introductory Mining Engineering, 2002, р 584
Portlatish ishlari quyidagilami ta’minlashi zarur:
-I- keyingi ishlab chiqarish jarayonlari uchun tog’ jinslarini belgilangan darajada maydalanishini;
4- portlatilgan foydali qazilmaning talab etilgan sifat va navlarini;
4- minimum darajada pog'ona maydonchalari belgilari o'lchamlari va shakllaridan chekinish;
4- berilgan pog'ona shakli va qiyalik burchaklarini, navbatdagi skvajinalarni burg'ulash va zaryadlash xavfsizligini;
4- qazish va yuklash ishlari uchun qulay bo'lishi uchun belgilangan o'lcham va shakldagi portlatilgan tog' jinsi uyumini,
4- tog' jinslarini joylashtirishda zarur bulgan masofa va yo'nalishlarni, asosan
qazib o'tilgan maydonga joylashtirishda;
4- atrofdagi inshootlar va karyerning oxirgi konturidagi tog’ jinsi massivini maksimal darajada saqlash hamda, ularga minimal darajada portlashning seysmik ta’sirini;
4- yuqori unumdorlikda qazish va yuklash ishlari uchun yetarli hajmdagi portlatilgan tog jinslarini;
4- kon ishlarini yuqori samaradorligini, ish unumdorligini va xavfsizligini.
Skvajinalarni burg'ulash - ayniqsa qoyali, parchalanishi qiyin bo'lgan tog' jinslarida ish hajmi katta va qimmat turuvchi jarayondir.
Portlovchi skvajinalarni burg'ulash samaradorligi burg'ulash tezligi bilan aniqlanadi. Burg'ulash tezligi quyidagilarga bog'liqdir:
4- burg'ulash asbobi ta’siri ostida tog' jinslarining buzilish qobiliyati (asosiy omil);
4- burg'ulash asboblarining turi va shakllari, skvajina zaboyiga ta'sir etish usuli (zarbli, aylanma, aylanma-zarbli va boshqalar);
4- burg'ulash asbobining skvajina zaboyiga ta’sir kuchi va tezligi;
4- skvajina diametri va bir qator hollarda uning chuqurligi;
4- tog' jinsi buzilishiga ta’sir etuvchi (xalaqit beruvchi) burg’ulash chiqindisini
skvajina zaboyidan tozalash tezligi, doimiyligi va usuli.
Yuqorida sanab o'tilgan barcha omillar burg'ulash dastgohlarining texnologik parametrlarini aniqlaydi.
Burg'ulanish - tog' jinslarini burg'ulash asboblari bilan burg'ulashda ularning parchalanishga qarshilik darajasi. Burg'ulanish tog' jinslarining elastik va plastik, mustahkamlik kabi mexanik xossalarni, hamda qattiqlik, yopishqoqlik va abrazivlik kabi texnologik ko'rsatkichlarni o'z ichiga oladi. Burg'ulanishni standart sharoitlarda 1 daqiqa vaqt mobaynida burg'ulangan shpur yoki skvajina uzunligi bilan yoki aksincha, ya’ni ayni shu sharoitda 1 m shpur yoki skvajinani burg'ulash uchun ketgan vaqt bilan baholash qabul qilingan.
Skvajinalarni burg'ulash texnologiyasi.
Tog' jinsi massivida skvajinalarni burg'ulashda, burg'ulash snaryadi diametri va mehnat unumdorligi turlicha bo’lgan burg'ulash dastgohlari ishlatiladi. Dastgohlarni (burg'ulash dastgohlarini) tanlash esa, tog' jinsi xususiyatlari, burg'ulash ishlari hajmi va portlovchi skvajinalar parametrlarini hisobga olgan holda amalga oshiriladi.
|
| |
