M raximqulova, H. Qoraboyev, A. Xudayarov

Download 4,21 Mb.
bet	27/35
Sana	07.02.2024
Hajmi	4,21 Mb.
	#152760

1 ... 23 24 25 26 27 28 29 30 ... 35

Bog'liq
ONA TILI VA O‘QISH SAVODXONLIGI DARSLARINI SAMARALI TASHKIL ETISH

DIKTANT
Bir xil va har xil tipdagi xatolar
ONA TILI VA O‘QISH SAVODXONLIGI DARSLARINI TASHKIL ETISHDA INTERFAOL TA’LIMDAN FOYDALANISH

Mezonlar

Koʻnikma	Mezon	Baho
matn hamda tasvirlarni oʻzaro	– rasmda nima tasvirlanganini topa oladi	5

moslashtira olishini baholash	– rasmni matn bilan bogʻlay oladi
	rasmda nima tasvirlanganini topa oladi rasmni matn bilan bogʻlay olmaydi	4
	̵	3
	̵	2
sinf darajasiga mos badiiy yoki informativ matnni tinglagach uning asosiy mazmunini aytib bera olishini baholash	matnda nima haqida ekanini ayta oladi voqealar ketma-ketligini ba’zi chalkashliklar bilan boʻlsada aytib bera oladi	5
	matnda nima haqida ekanini ayta oladi matndagi voqealarni aytib bera oladi lekin tartibga deyarli amal qilmaydi	4
	matn nima haqida ekanini aytib bera olmaydi matndagi voqealarni aytib bera oladi lekin tartibga deyarli amal qilmaydi	3
	̵	2

Oʻqituvchi kerakli izoh-mulohazalarni beradi.

DIKTANT

Nazoratga qaratilgan diktant turidan foydalanish tavsiya etiladi.
Quyida ushbu diktant turining baholash mezonlari aks etgan:

Diktantni baholash mezonlari

Diktantni baholash
mezonlari

Baholash tartibi

Ball

Nutqiy savodxonlik darajasi: matnning adabiy til me’yorlari (fonetik, leksik, grammatik, punktuatsion, uslubiy)ga amal qilingan holda yozilishi. 70 ball	Diktantda orfografik, uslubiy va punktuatsion xatolar mavjud bo‘lmasa –	70
	2 ta orfografik, 2 ta punktuatsion, 1 ta uslubiy xato mavjud bo‘lsa –	65
	2 ta orfografik, 3 ta punktuatsion, 2 ta uslubiy xato mavjud bo‘lsa –	60
	3 ta orfografik, 4 ta punktuatsion, 3 ta uslubiy xato mavjud bo‘lsa –	55
	4 ta orfografik, 5 ta punktuatsion, 4 ta uslubiy xato mavjud bo‘lsa –	50
	5 ta orfografik, 6 ta punktuatsion, 5 ta uslubiy xato mavjud bo‘lsa –	45
	6 ta orfografik, 7 ta punktuatsion, 6 ta uslubiy xato mavjud bo‘lsa –	40
	7 ta orfografik, 8 ta punktuatsion, 7 ta uslubiy xato mavjud bo‘lsa –	35
	8 ta orfografik, 9 ta punktuatsion, 8 ta uslubiy xato mavjud bo‘lsa –	30
	9 ta orfografik, 9 va undan ortiq punktuatsion, 9 ta uslubiy xato mavjud bo‘lsa –	25
	10 va undan ortiq orfografik, 10 va undan ortiq punktuatsion va uslubiy xato mavjud bo‘lsa –	20
	Xatoliklar yuqoridagilardan ortiq boʻlganda –	15

Xatboshi (abzats)ni to‘g‘ri ajratish malakasi 15 ball	Matndagi barcha xatboshilar to‘g‘ri ajratilgan bo‘lsa –	15
	Matndagi xatboshilarning ayrimlari ajratilgan bo‘lsa –	10
	Matndagi xatboshilar umuman ajratilmagan bo‘lsa –	0
61


Tuzatishlarsiz va husnixat bilan yozish malakasi 15 ball	Matnda tuzatishlarga yo‘l qo‘yilmagan va husnixat bilan yozilgan bo‘lsa –	15
	Matnda 1-2 ta tuzatishlarga yo‘l qo‘yilgan va husnixat bilan yozilgan bo‘lsa –	10
	Matnda 3-4 ta tuzatishlarga yo‘l qo‘yilgan va husnixat bilan yozilgan bo‘lsa –	5
	Matndagi tuzatishlar soni 5 dan ortiq bo‘lsa, husnixati talabga javob bermasa –	0

Ballni bahoga almashtirish jadvali

Ball	Baho
86 –100 ball	“5”
71– 86 ball	“4”
56 – 70 ball	“3”
0 – 55 ball	“2”

Bir xil va har xil tipdagi xatolar

muayyan grammatik hodisa va bir orfografik, punktuatsion, uslubiy qoida bilan bog‘liq nuqsonlar bir xil tipdagi xatolar hisoblanadi. Bir xil tipdagi xatolarning hammasi bitta xato sanaladi va bu baholash uchun mezon bo‘ladi. Masalan, o‘quvchi uch o‘rinda h o‘rnida bir so‘zda x yozgan bo‘lsa, hammasi bitta orfografik xato hisoblanadi;
agar o‘quvchi kirish so‘zlarning yozilishida ikkita punktuatsion xatoga yo‘l qo‘ygan bo‘lsa, hammasi bitta xato hisoblanadi;
agar o‘quvchi vergulning kirish so‘zlarda, uyushiq bo‘laklarda va bog‘lovchisiz qo‘shma gap qismlari orasida ishlatilish qoidalarini bilmasa, bularning har biri alohida-alohida xato sanaladi;
agar o‘quvchi yozma ishda qaratqich belgisini 2 o‘rinda

noto‘g‘ri qo‘llagan bo‘lsa, bitta uslub xatosi sanaladi.
Baholash - bu shaxs tomonidan amalga oshiriladigan baholash jarayoni, faoliyati (yoki harakati). Bizning taxminiy va umuman har qanday faoliyatimiz baholashga bog‘liq. Baholashning aniqligi va to‘liqligi maqsad sari harakatning ratsionalligini belgilaydi.
Ma’lumki, baholash funktsiyalari faqat tayyorgarlik darajasini tasdiqlash bilan cheklanmaydi. Baholash o‘qituvchini o‘rganish, ijobiy motivatsiya va shaxsga ta’sirini rag‘batlantirishning eng samarali vositalaridan biridir. Aynan obyektiv baholash ta’siri ostida maktab o‘quvchilarida o‘z-o‘zini baholash, o‘z yutuqlariga tanqidiy munosabat shakllanadi. Shuning uchun baholashning ahamiyati, uning funksiyalarining xilma-xilligi maktab o‘quvchilarining ta’lim faoliyatining barcha jihatlarini aks ettiradigan va ularning identifikatsiyasini ta’minlaydigan ko‘rsatkichlarni izlashni talab qiladi. Shu nuqtai nazardan qaraganda, bilim va ko‘nikmalarni baholashning amaldagi tizimi uning diagnostik qiymati va obyektivligini oshirish uchun qayta ko‘rib chiqishni talab qiladi.

ONA TILI VA O‘QISH SAVODXONLIGI DARSLARINI TASHKIL ETISHDA INTERFAOL TA’LIMDAN FOYDALANISH

O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonunining 9- moddasi da umumiy o‘rta ta’lim bosqichlari qo‘yidagicha ko‘rsatilgan:

Boshlang‘ich ta’lim (I-IV sinflar)
Tayanch o‘rta ta’lim (V-IX sinflar)
O‘rta ta’lim (X-XI sinflar) dan iborat ekanligi takidlangan.

Ushbu moddada “Umumiy o‘rta ta’lim tashkilotining birinchi sinfiga bolalar ular yetti yoshga to‘ladigan yilda qabul qilinadi”[1.3]- deb takidlangan.
Boshlang‘ich ta’lim ta’lim oluvchilarda umumiy o‘rta ta’limni davom ettirish uchun zarur bo‘lgan savodxonlik, bilim, malaka va ko‘nikmalar asoslarini shakllantirishga qaratilgandir”ligi takidlanib boshlang‘ich ta’limning o‘ziga xos jihatlari alohida ko‘rsatilib bolaning samarali ta’lim va tarbiya olishida aynan ushbu bosqichning alohida o‘rni mavjudligini e’tirof etadi.
Kichik maktab yoshidagi bola 6-7 yoshdan boshlab 10-11 yosh
atrofida bo‘lib, unga asosan 1-4-sinf o‘quvchilari, ya’ni boshlang‘ich ta’lim davri kiradi. Bu davrda bolalarda:

maktabgacha davrdagi bola o‘quvchi maqomi darajasiga yetadi;
barcha tana a’zolari rivojlanish bosqichida bo‘lib, lekin suyaklari xali to‘liq qotib ulgurmagan bo‘ladi;
psixologik qo‘zg‘olish va tormozlanishi tez o‘zgaruvchan bo‘ladi;
o‘yin faoliyatidan ko‘proq o‘qish faoliyatiga o‘tishi talab etiladi;
maktabga borishga doir psixologik yo‘nalish olish ishlari amalga oshiriladi.

Shuningdek, endigina maktabga qadam qo‘ygan bola quyidagi turlardagi qiyinchiliklarga duch keladi:

maktabga borishi bilan bolaning kun tartibining o‘zgarishi;
o‘qituvchilar bilan tengdoshlari (sinfdoshlari) bilan muloqotda bo‘lishi;
egallagan bilimlarini amalda qo‘llashi va h.k.

Download 4,21 Mb.

1 ... 23 24 25 26 27 28 29 30 ... 35

Download 4,21 Mb.