7
Bitiruv malakaviy ishining yangiligi va amaliy ahamiyati: Ushbu bitiruv
malakaviy ishning amaliy ahamiyati shundaki, ushbu ishdan ingliz va o’zbek
tillarida og’zaki nutqni boyitishda foydalanish mumkin. Shuningdek leksikologiya,
tilshunoslikka kirish, qiyosiy tipologiya, tarjima nazariyasi kabi fanlarning seminar
mashg’ulotlarini tayyorlashda foydalanish muhim manba sifatida xizmat qiladi.
Bundan
tashqari, ishdan ilmiy maqola, tezis, kurs ishlari yozishda foydalanish
mumkin.
Shuningdek, ishdan maktab, kollej va litsey o’qituvchilari dars
mashg’ulotlarida foydalanishlari mumkin.
Bitiruv malakaviy ishning tarkibiy qismi va hajmi: Bitiruv malakaviy ishi
mavzuning
umumiy tavsifi, ikki bob, xulosa, adabiyotlardan ro’yxatidan iborat
bo’lib, kompyuter yozuvida 55 sahifani tashkil etadi.
8
I –bob: Ingliz va O’zbek tili frazeologik birikmalarning lingvistik
xususiyatlari.
I.1. Frazeologiya – tilshunoslikning sohasi sifatida.
Frazeologiya – tilshunoslikning kichik sohasi bo’lib, fraza – ibora, logos –
ta’limot degan ma’nolarni anglatadi. Frazeologiya atamasi asosan ikki ma’noda
ishlatiladi:
1) tilning frazeologik tarkibini o’rganuvchi tilshunoslik sohasi;
2) shu tilning frazeologizmi majmui.
Frazeologiyaning o’rganish predmeti frazeologizmning tabiati va substansional
xususiyatlari hamda ularning nutqda amal qilish qonuniyatidir.
Ikki va undan ortiq so’zdan tarkib topgan, yaxlit bir ko’chma ma’no
ifodalaydigan, ta’sirchanlikka ega bo’lgan va ma’nosi bir so’zga teng ma’nodagi
so’zlar yig’indisi yoki gaplar yig’indisi
ibora deyiladi.
Iboralar tilshunoslikning frazeologiya bo’limida o’rganiladi, shuning uchun ham
iboralarni frazeologizmlar deb ham ataymiz.
Bundan tashqari tilshunoslikning frazeologiya bo’limi shu sohaning taraqqiyoti,
frazeologiya sohasiga muhim hissa qo’shgan tilshunos olimlar, frazeologik ma’no,
frazeologik
polisemiya, qarama qarshi ma’noli iboralar, iboralar sinonimiyasi,
frazeologik paronimiya va paraforma,
iboralar omonimiyasi, iboralar variatsiyasi,
frazeologizmlarning o’ziga xos grammatik xususiyatlari va boshqalar o’rganiladi.
Ma’lumki, tilshunoslikda frazeologiya uzoq yillar davomida leksikologiya
tarkibida o’rganib kelingan. Chunki frazeologik birliklar tildagi so’zlarning
ekvivalentlari hisoblanib, leksikologiya esa tilning lug’at sostavini tashkil qiluvchi
so’zlar va ularning ekvivalentlarini o’rganuvchi disiplina deb ataladi.
Keyingi
yillarda frazeologiya tilning alohida disiplinasi yoki mustaqil til bosqichi
bo’lganligi bois, frazeologiya - tilshunoslikning mustaqil sohasi sifatida,
leksikologiya bag’ridan XX-asrning 50-yillridan boshlab mustaqil bo’lim,
yangi
soha sifatida ajralib chiqdi.
Frazeologiyaning alohida lingvistik yo’nalish bo’lib shakllanishida, jumladan
o’zbek frazeologiyasining dunyoga kelishida V.V.Vinogradovning
muhim
