Kontaktsız dəyişdirici qurğular (Cərəyan kəsiciləri)




Download 3,55 Mb.
bet102/142
Sana27.05.2024
Hajmi3,55 Mb.
#255298
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   142
Bog'liq
Microsoft Word II -an

Kontaktsız dəyişdirici qurğular (Cərəyan kəsiciləri). Bu qurğular həm də tənzimləyicilər və dəyişdirici açarlar da adlandırırlar.

Cərəyan kəsiciləri öz sxemotexniki həllinə və iş prinsipinə görə sadə olub, yükü qidalandırıcı şəbəkəyə qoşub ayırmağa imkan verən effektiv qurğudurlar. Bundan əlavə bəzi cərəyan kəsiciləri yükdəki gərginliyin tənzimlənməsini təmin edirlər.
Dəyişən cərəyan kəsiciləri. Bu qurğularda adətən, bağlanmayan tiristorlar, yaxud simistorlar istifadə olunur.
Şəkil 7.22-də verilmiş. Ry aktiv yükünə qoşulmuş tiristorlu cərəyan kəsicisinin sxemini nəzərdən keçirək
Fərz edək ki, giriş gərginliyi sinusoidaldır.
İdarəetmə sistemi lazım olan zaman anlarında tiristorların qoşulması üçün

impulslar formalaşdırır. Sxemdə işarə olunmuşdur.
ii1
ii 2 ilə idarəedici elektrodların cərəyanları

Güc qurğularında idarəetmə bucağı anlayışından geniş istifadə olunur.
İdarəetmə bucağı dedikdə giriş siqnalının hər müsbət yarımdalğasının başlanğıcı ilə tiristorun uyğun qoşulma məqamı arasındakı fazaya görə bucaq sürüşməsi, həmçinin, eynilə ona bərabər olan hər mənfi yarımdalğanın başlanğıcı ilə T2

tiristorunun uyğun qoşulma məqamı arasındakı fazaya görə bucaq sürüşməsi başa düşülür.

Şək. 7.22. Aktiv yükə qoşulmuş tiristorlu cərəyankəsicisinin sxemi


Tutaq ki, fazaya görə sürüşmə bucağı  sıfıra bərabərdir. Cərəyan kəsicisinin işini xarakterizə edən zaman diaqramları şəkil 7.23 – də göstərilmişdir.
Hər yarımperiodun başlanğıcında ii1 ii 2 idarəedici impulslarının təsiri ilə
uyğun tiristorlardan biri açılır. Tiristorlardakı gərginlik düşküsünü (uT  1V) nəzərə almasaq hesab etmək olar ki, çıxış gərginliyi giriş gərginliyinin tam təkrarı olacaq.
Diaqramlardan göründüyü kimi  =0 olduqda çıxış gərginliyinin forması, amplitudu, təsir edici qiyməti və digər parametrləri giriş gərginliyinin parametrləri ilə üst-üstə düşür.   0 olduqda isə idarəetmə impulsları yarımdalğaların başlanğıcına nəzərən  qədər sürüşdüyündən çıxış gərginliyinin forması sinusoidadan fərqli olacaq və onun təsiredici qiyməti girişdəkindən az olacaq.
 =90 (/2) halı üçün gərginlik diaqramları şəkil 7.24 – də verilmişdir.
Diaqramda verilən uT asılılığı tiristorda düşən gərginliyin zamandan asılılığıdır.
 180 () olduqda yükdəki gərginlik sıfır olacaq, bu halda hər iki tiristor bağlı vəziyyətdə qalacaq.

Şək. 7.23 Cərəyan kəsicisinin işini xarakterizə edən zaman diaqramları


Şək. 7.24. Cərəyan kəsicisinin  =90 (/2) halı üçün gərginlik diaqramları



üçün
Çıxışdakı gərginliyin təsiredici qiyməti  bucağının 0180 qiymətləri




Uçıı
Ugir.m

ifadəsi ilə təyin olunur. Bu ifadəni tənzimləmə xarakteristikası
adlandırırlar.
Cərəyan kəsicisinin misalında nəzərdən keçirilən faza tənzimlənməsi güc qurğularında geniş istifadə olunur. Bu növ tənzimləmə onunla xarakterikdir ki, yükdəki gərginliyin dəyişdirilməsi idarəetmə bucağının dəyişdirilməsi hesabına təmin edilir.
Güc cihazlarının qoşulması idarəetmə impulslarının köməyilə həyata keçirildiyindən faza tənzimlənməsini həm də impuls-fazalı idarəetmə adlandırırlar.
Fazalı tənzimləməli qurğuların əsas çatışmazlığı onun çıxışında yük cərəyanının sinusoidal formadan güclü fərqlənməsidir.
Sadə idarə etmə sxemlərinə malik olan tiristorlu və simistorlu cərəyan kəsicilərinin sxemi şəkil 7.25 - də verilmişdir.
S kontaktı açıq olduqda güc cihazı (tiristor, yaxud simistor) bağlı olur. Giriş gərginliyi artdıqca idarəetmə cərəyanı artır düz gərginlik altında olan tiristor açılır, əks gərginlik altında olan tiristor isə bağlı qalır. Növbəti yarımperiodda açıq tiristor bağlanır, bağlı isə açılır (şək.7.25).
Simistorlu sxemin işi analojidir. Bu sxemdə idarəetmə cərəyanının müsbət qiymətində simistor yükdən müsbət yarımperioda, mənfi olduqda isə əksinə mənfi yarımperioda uyğun cərəyan buraxır.
S kontaktı - rele kontaktı, tranzistorlu elektron açarı, qalvanik ayırma təmin edən optocüt və s. ola bilər.

Download 3,55 Mb.
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   142




Download 3,55 Mb.

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Kontaktsız dəyişdirici qurğular (Cərəyan kəsiciləri)

Download 3,55 Mb.