Proqramın həyata keçirilməsində nəzərdə tutulmuş kompleks tədbirlərlə yanaşı,
əsas məqsədlərdən biri də müasir informasiya və
kommunikasiya
texnologiyalarından səmərəli istifadə etməklə texniki peşə təhsil sistemində
keyfiyyəti yüksəltmək, dinamik inkişaf edən resrublikamızın mütərəqqi
texnologiyaları bilən ixtisaslı kadrlara olan tələbatını ödəmək, ölkədə texniki peşə
təhsili sisteminin dünya təhsil sisteminə inteqrasiyaya və ölkə əhalisini informasiya
cəmiyyətinə hazırlamaqdır.
Əmək bazarının tələblərinə cavab verən ixtisaslı kadr hazırlığı prosesində
informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının imkanları həddən artıq genişdir:
1. İKT öyrənmə
obyekti kimi;
2. İKT tədris prosesində bir vasitə kimi;
3. İKT təhsilin idarəolunmasında bir vasitə kimi;
4. İKT təhsil tədqiqatlarında, pedaqoji araşdırmalarda və yeni təlim
texnologiyalarının öyrədilməsi üçün istifadə edilə bilər.
Bu bir danılmaz faktdır ki, əmək bazarının tələblərinə cavab verən ixtisaslı kadr
hazırlığı prosesində və onun idarəedilməsində İKT-dən istifadə etmək, müasir
texnika və avadanlıqları mükəmməl bilmək, qabaqcıl texnologiyalarda işləmək
üçün müasir düşüncə tərzinə malik olmaq vacib şərtlərdən biridir. Peşə təhsili
müəssisələrində İKT-nin əsas istifadəçiləri olan mühəndis-pedaqoji işçilər və
şagirdlər öyrənmə obyekti kimi informasiya və kommunikasiya texnologiyalarını
ən azı elementar baza səviyyəsində öyrənməlidirlər. Şagirdlər
buna informatika
dərslərində, mühəndis-pedaqoji işçilər isə təhsil müəssisələrində təşkil ediləcək
qısamüddətli kursların köməyilə nail ola bilərlər. Tədris prosesində müasir İKT-nin
geniş istifadəsinə nail olunması və şagirdlərə İKT haqqında bilik və bacarıqlar
aşılanması məqsədilə özündə informatika, kompüter texnikasının əsasları və İKT
proqramları fənlərini birləşdirmis yeni tədris planları hazırlanmışdır.
Bir çox ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, tədris prosesində İKT-dən istifadə zamanı
şagirdlərin dərsə marağı nəticə etibarilə tədrisin və alınan nəticənin keyfiyyəti
xeyli artmış olur. Prezentasiya formasında təşkil edilmiş dərs prosesində müəllimin
hazırladığı və ya hazır əldə
etdiyi sxem, cədvəl, şəkil və digər rəngarəng
vəsaitlərdən genis istifadə edilir. Bu halda ənənəvi dərs prosesindən fərqli olaraq
yazı lövhəsində sxem, düstur və s. kimi yazı yazmağa ehtiyac qalmır və buna sərf
edilən vaxta qənaət
edilmis olur, şagirdə əlavə məlumatları çatdırmaq imkanı
qazanılır. Əvvəlcədən hazırlanmış vizual görüntülər səliqəli olduğundan
şagirdlərin diqqətini daha çox cəlb edir. Ona görə də belə təlim texnologiyası
müasir dövrdə ən effektli təlim üsullarından biri hesab edilir.
Peşə hazırlığı ilə bağlı təlim prosesində İKT-nin rolu və imkanları daha genişdir.
Xüsusi proqramların köməyilə öyrədilən peşənin sirlərini nəzəri və
vizual olaraq
komrüterin monitorunda öyrəndikdən sonra həmin vərdişləri xüsusi stendlərdə
praktiki olaraq həyata keçirməklə əmək vərdişlərini avtomatik şəklə gətirmək olar.
Bir çox ölkələrin tədris rrosesində istifadə etdikləri bu növ proqramlardan biz də
yararlana bilərik. Bunun üçün bizdə lazım olan şərait və zəmin vardır. Türkiyə
Resrublikasında "Sənayenin avtomatlaşdırılması texnologiyaları sahəsində
müəllim hazırlığı" proqramı üzrə seminarda iştirak etmiş Bakının 7, 3, 13, 12, 17
nömrəli peşə liseylərinin, 14 nömrəli Bakı Peşə Məktəbinin və 3 nömrəli Gəncə
Peşə Liseyinin mütəxəssislərinin öyrəndikləri elektrik və elektro-pnevmatiklər,
mexaniklər üçün nəzərdə tutulan tətbiqi proqramların bu sahədə imkanları genişdir.
Həmin proqramların köməyi ilə monitorda lazım olan elektrik dövrəsini, maşın
hissəsini və mexanizmi layihələndirmək, onun ixtiyarı bucaqla vizual görüntüsünü
əldə etmək və onların işləməsini (əgər səhvə yol verilməyibsə) vizual olaraq
müşahidə etmək olur.
Kompüter texnologiyası yalnız dərsdə deyil, başqa sahələrdə də, o cümlədən
şagirdlərin təlim-tədqiqat işlərində də geniş istifadə olunur. Xüsusilə İnternet
şəbəkəsi vasitəsilə sagirdin öyrəndiyi peşə, keçdiyi mövzu, tanış olduğu
avadanlıqlar haqqında, həmçinin müəyyən mətnlərin, tapşırıqların, sxemlərin
hazırlanması üçün məlumatların toplanmasında muhum rol oynayır.
Beləliklə, İKT-dən istifadə peşə hazırlığı prosesinə keyfiyyətcə yeni
yanaşma olub, şagirdlərdə müstəqil bilik və bacarıq əldə etmək vərdişləri aşılayır,
onların intellektual potensiallarının inkişafına yardımçı olur.
Təhsil prosesində İKT-nin rolunu tam dərk etmək üçün peşə təhsilinin əsas aparıcı
qüvvəsi olan müəllim və ustaların professional fəaliyyətlərində kompüter
texnikasından harada və necə istifadə edəcəklərini aydınlaşdıraq. Bu məqsədlə
İKT-dən istifadənin əsasən iki formasını qeyd etmək olar:
I.
Evdə növbəti dərsə hazırlıq prosesində və ixtisası ilə bağlı digər məsələrin
həlli zamanı;
II.
Tədris və təlim prosesində: hər hansı fənn və ya ixtisas dərsi zamanı.
İstifadə etdikləri kompüter proqramlarına görə müəllimin evdə yerinə yetirdiyi
işləri də üç qrupa ayırmaq olar:
