Namangan muhandislik-qurilish instituti rizaev bahodir shamsiddinovich, qosimov ilhom ma

Download 6,24 Mb. Pdf ko'rish
bet	45/75
Sana	04.02.2024
Hajmi	6,24 Mb.
	#151293

1 ... 41 42 43 44 45 46 47 48 ... 75

Bog'liq
63f5ba6711d31 Геология ЎҚУВ ҚЎЛЛАНМА

Grunt suvlari - grunt suvlari uchun asosiy elementlardan biri,
uning ostida suv o‘tkazmaydigan qatlamning yotishidir. Grunt suvlari yer
qatlamining birinchi suvli gorizontini hosil qiladi. Grunt suvlari
atmosfera va yer usti suvlari bilan bog‘langan bo‘ladi. Grunt suvlarining
yuzasi grunt suvlari sathi deb ataladi (7.4-rasm).
Grunt suvlari yer osti havzalari va oqimlarini hosil qiladi. Ular
yuzasi gorizontal bo‘lishi mumkin. Odatda grunt tarkibidagi suv o‘z
og‘irligi bo‘yicha pastlikka qarab harakat qiladi. Agarda suvli grunt
daryo, jarlik, ko‘l yoki yerning pastki tomonidan chiqib ochilib qolmasa,
suvning sathi doimiy turaveradi. Daryo yoki oqar ko‘llarga yaqin yerlarda
grunt suvlarining sathi tekis pasayadi va ushbu yer sathi depressiya yuzasi
deb ataladi. Bunday hodisa grunt suvlari sathi daryo suvi sathidan yuqori
bo‘lganda ruy beradi, buning natijasida grunt suvi daryoga quyiladi.
SHuningdek, yer yuzida yerning rel’efiga qarab, grunt suvlari past
bosimli buloq suvi shaklida chiqishi mumkin. Agarda daryo yoki ko‘ldagi
suv sathi yuqori bo‘lsa, ular grunt suvlari sathini ko‘taradi. Bu ayniqsa
suv atrofida qurilgan xududlarda sezilarlidir.Grunt suvlari quyidagi
ko‘rinishi bilan xaraktyerlanadi. Grunt suvlari asosan atmosfera suvlari
va yer yuzidagi suv havzalari va daryolardan ta’minlanib turadi. Ularning
ta’minlash sohasi odatda, tarqalish sohasiga yaqin joyda bo‘ladi.
Grunt suvlari bosimsiz bo‘lganligi uchun ularning sathi qazilgan
quduq og‘ziga yetmaydi.
Grunt suvlari yer yuzasidagi suvlar bilan gidravlik bog‘liqdir.
Grunt suvlarining sathi va tartibi - daryoga yaqin yerlarda, daryo
o‘zanidagi suv sathiga bog‘liq ravishda
o‘zgarib boradi.
Daryo
va
ko‘l
suvlaridan
uzoqlashganda, grunt suvlarining sathi
1...1,5 m gacha o‘zgaradi. Grunt
suvlarining joylanish chuqurligi 1...2
metrdan 20...50 metrgacha o‘zgaradi.
Grunt suvlarining qalinligi suvli qatlam
qalinligi bilan o‘lchanadi.
Grunt suvlari turli yo‘llar bilan

117
hosil bo‘lgan bo‘sh jinslar (allyuvial, delyuvial, ellyuvial va boshqa
jinslar) g‘ovaklarida bo‘ladi. Odatda, maydalangan tog‘ jinslarining
g‘ovaklari va tog‘ jinslaridagi yoriqlarni infil’tratsiya suvlari to‘ldirib
turadi. Amalda grunt suvlari handaqlarni, yerto‘lalarni to‘ldirib qo‘yadi,
bino va inshootlardan foydalanishni qiyinlashtirib yuboradi.

Download 6,24 Mb.

1 ... 41 42 43 44 45 46 47 48 ... 75

Download 6,24 Mb.

Pdf ko'rish