Tovush intensivligi
deb 1 sekundda 1m2 maydondan
tovush tarqalishiga
perpendikular уo‘nalishda tovush to‘lqinlari orqali olib o‘tiladigan tovush
energiyasi miqdoriga aytiladi.
Tovush intensivligi
Vt/т2
orqali o‘lchanadi. Inson
qulog‘ining tovushni sezishi tovush intensivligi Jo=10-12 Tt/m2 dan boshlanadi va
bu miqdor shart ravishda «0» bel (В) deb qabul qilingan. Tovush intensivligi 1
marta oshsa J=10-11
Vt/т2
ga teng bo‘ladi va shunga mos holda tovush intensivligi
darajasi Ll = 1 В, agar tovush intensivligi 100 marta oshsa J=10-10 Vt/m2, L1=2 В
oshadi va h k.
Tovush balandligi («gromkost»)
– «fon» bilan o‘lchanadi. Bir fon – 1000
Gs chastotada va ldB tovush intensivligidagi tovush qattiqligidir.
Shovqinni tovush chastotasi bilan bog‘lanishini
tavsiflovchi miqdor
shovqinning chastota spektri
deb ataladi. Shovqinni insonga fiziologik ta’sirini
baholash maqsadida u tovush chastotasiga ko‘га uch turga bo‘linadi:
-past chastotali (300 Gs gacha),
- o‘rta chastotali (300...800 Gs) va
-yuqori chastotali (800 Gs dan yuqori).
Bundan
tashqari, shovqin spektrning xususiyati va ta’sir etish vaqtiga ko‘ra
ham tasniflanadi. Spektrning xususiyatiga ko‘ra shovqin: keng polosali va tonal
ko‘rinishida bo‘ladi. Agar 8 soatlik ish kuni vaqtida shovqin darajasi vaqt bo‘yicha
5
дВА
dan oshmasa, doimiy shovqin hisoblanadi.
Agar shovqin darajasi vaqt
oralig‘ida 5dB dan ortiq o‘zgarib tursa, nodoimiy (o‘zgaruvchan) shovqin, ushbu
o‘zgarish keskin kamayish orqali sodir bo‘lsa, uzlukli shovqin deb ataladi. Agar
shovqin 1 sekunddan kam vaqt davom etuvchi
bir yoki bir necha tovush
signallaridan iborat bo‘1sa, impulsli shovqin deyiladi. Impulsli shovqin darajasi bir
sekundda 100 dB dan ortiq o‘zgaradi. Bundan tashqari, shovqin hosil bo‘lish
manbaiga ko‘ra mexanik, aerogidrodinamik va elektromagnit turlarga bo‘linadi.
