|
Tanqidiy fikrlashni o‘stiruvchi faol metodlar
|
| bet | 48/63 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 1,43 Mb. | | #228404 |
Bog'liq Majmua 4-k Ona tili va o`qish sav.2023 (1)Tanqidiy fikrlashni o‘stiruvchi faol metodlar. “Tanqidiy fikrlash metodi”ning mohiyati jamoa hamkorligi asosida, axborotlarni qabul qilish, ularga o‘z munosabatini bildirish, xatolik va nomunofiqlarni izlash, o‘z mulohazalarida nuqsonlarga yo‘l qo‘ymaslikka intilish, o‘z tushunmovchiliklarini anglash, farqlash, aniq xulosalar chikarishga yo‘llashdan iborat.
«Tanqidiy fikrlash» - ongli mustaqil tahliliy fikrlash jarayoni bo‘lib, bunda - o‘quvchi o‘ziga taklif etilgan ma’lumotlar, axborotlar, nuqtayinazar va axloq kodekslari to‘g‘risida sog‘lom fikr yuritish imkoniyatini beradigan metoddir. «Insonning sharoitlar va tajriba natijalariga nisbatan tanqidiy fikrlashgina shaxs istagi va qiziqishlarini to‘g‘ri yo‘lga sola oladi». Shuningdek, «Tanqidiy fikrlash» - o‘qitishning oxirgi bosqichi bo‘lmasdan, axborotlarni oddiy tarzda tushunish, boshlang‘ich uzatish bo‘lgani sababli, xir bir ishtirokchini ongli, tahliliy fikrlashga o‘rgatadi.
Natijada ishtirokchi vazminlik bilan mantiqli, maqsadli fikrlash qobiliyatini o‘zida tarbiyalashga harakat qiladi. Demokratik jamiyatda bunday shaxsni tarbiyalash muhimdir, shuning uchun ham bu metod ahamiyatlidir.
Shunday qilib, tanqidiy fikrlash, axborotlarni qabul qilishdan boshlanib, karor qabul qilish bilan tugaydigan fikrlash, uylash jarayoni ekan, bu jarayonda ta’lim oluvchilar bahsli muammolarni yechish vaqtida tinglash, muloqotga kirishish madaniyatini o‘rganadilar, turlicha nuqtayi nazarlarni taqqoslaydilar, xulosalar chiqaradilar, o‘zgalar fikriga befarq qaramaydigan, analitik fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishga intiladigan insonlar bo‘lishga harakat qiladilar. Shuning uchun ham bu metod faoldir.
«O‘qitish va yozish» uchun tanqidiy fikrlashni rivojlantirish dasturining asoschilari o‘qitishning tayanch modelini uch bosqichga ajratadilar - chaqiruv, mazmunni anglash, fikrlash.
Tajribaning ko‘rsatishicha bu bosqichlarda o‘qituvchi o‘qitishning interfaol metodlarini aniq tanlasa va qo‘llasa, dars samaradorligi oshadi, o‘quvchilarda tanqidiy fikrlash rivojlanadi.
Chaqiruv bosqichida, o‘qituvchi o‘quvchi talablarining yangi mavzuga oid dastlabki tushunchalarini aniqlaydi. Bunda u albatta o‘quvchilarning boshlang‘ich, oldingi bilimlariga tayanish va ular hisobga olish lozim. Agar o‘quvchi yangi bilimlarni, oldingi egallangan bilimlarga tayanib, ular bilan bog‘lab olib bormasa, axborotlar o‘z kuchini yo‘qotadi va faoliyat samarasiz bo‘ladi. Aynan, shu bosqichda tushunmovchiliklar, bilim olishdagi xatoliklar aniqlanadi, bu esa o‘z navbatida tanqidiy fikrlash uchun harakatlanuvchi kuch bo‘ladi.
|
| |
