Yarim o‘qlarning vazifasi, turlari, tuzilishi va ishlashi

Download 6,77 Mb. Pdf ko'rish
bet	114/132
Sana	27.05.2024
Hajmi	6,77 Mb.
	#255120

1 ... 110 111 112 113 114 115 116 117 ... 132

Bog'liq
“BC” toifadagi transport vositalarining tuzilishi va ularga texnik xizmat ko‘rsatish Jizzax ATtexnikum O\'MTi

5.13-rasm. Yarim o‘q sxemalari: a) yarim yuksizlantirilgan; b) to‘la yuksizlantirilgan; v) to‘rtdan uch qismi yuksizlantirilgan;

Yarim o‘qlarning vazifasi, turlari, tuzilishi va ishlashi
Yarim o‘qlar differensialdan uzatilayotgan burovchi momentlarni chap va
o‘ng yetakchi g‘ildiraklariga taqsimlash uchun xizmat qiladi. Yarim o‘qlar
burovchi momentdan tashqari eguvchi moment bilan ham yuklangan bo‘ladi.
Bunga sabab yetakchi g‘ildirakka og‘irlik kuchiga yo‘l tamonidan
ko‘rsatilayotgan reaksiya kuchi, tortish kuchi yoki tormozlanish kuchi, burilish
yoki surilish paytida esa yonaki ko‘ndalang kuch va boshqa omillar ta’sir etadi.
Ushbu kuchlar yarim o‘q podshipniklariga nisbatan eguvchi momentlarni paydo
qiladi. Yarim o‘qlar yetakchi ko‘prik karteriga o‘rnatish usuliga qarab, quyidagi
turlarga ajratiladi:
a) yarim yuksizlantirilgan;
b) to‘liq yuksizlantirilgan;
v) to‘rtdan uch qismi yuksizlantirilgan
5.13-rasm. Yarim o‘q sxemalari: a) yarim yuksizlantirilgan; b) to‘la
yuksizlantirilgan; v) to‘rtdan uch qismi yuksizlantirilgan;
Yarim yuksizlantirilgan yarim o‘qlar orqa ko‘prikning balkasiga o‘rnatilgan
podshipniklarga bevosita tiralgan bo‘ladi.(5.13-rasm, a).
Ushbu yarim o‘qlar yuqorida sanab o‘tilgan barcha kuchlar hosil qilgan
eguvchi momentlarni qabul qiladi va bundan tashqari yetakchi g‘ildirakka
burovchi moment ham uzatadi. Yarim yuksizlantirilgan yarim o‘qlar deyarli
barcha yengil avtomobillarda va qisman kichik yuk ko‘taruvchanlikka ega
bo‘lgan yuk avtomobillarida qo‘llaniladi.
Yuksizlantirilgan
yarim
o‘qlar ko‘prik balkasining ikkita qo‘sh
podshipnigiga o‘rnatilgan g‘ildirak gupchagiga ega. (5.13-rasm, b).
Buning natijasida barcha kuchlar hosil qilgan eguvchi momentlar g‘ildirak
orqali bevosita ko‘prik balkasiga uzatiladi va yarim o‘qlar faqat burovchi
momentni olib beradi. Yuksizlantirilgan yarim o‘qlar avtobuslar hamda o‘rtacha
va og‘ir yuk ko‘taruvchi avtomobillarda qo‘llaniladi.
To‘rtdan uch qismi yuksizlantirilgan yarim o‘qlar tashqi kuchlar eguvchi
momentlarning bir qismini qabul qiladi. Eguvchi momentlarning asosiy qismi
ko‘prik balkasiga rolikli podshipniklar orqali uzatiladi.(5.13-rasm,v). Bunday

yarim o‘qlar cheklangan holda yengil avtomobil va kam yuk ko‘taruvchi
avtomobillarda ishlatiladi.
Boshqariladigan yetakchi g‘ildirak uzatmasida teng burchak tezlikli kardan
sharniriga burovchi moment differensialidan ichki yarim o‘qlar vositasidan
uzatiladi. Yetakchi ko‘prikning bo‘linmas balkasi nomustaqil osmaga ega
bo‘lgani uchun yarim o‘q ikki qismdan iborat bo‘lib, uning tashqi qismi
flanetsiga g‘ildirak gupchagi boltlar yordamida qotiriladi.(5.14-rasm,a).
G‘ildirak gupchagi ikki dona radial- tayanch podshipniklar yordamida
burilish sapfasiga o‘rnatiladi. Bunda yarim o‘qlar faqatgina burovchi moment
bilan yuklangan bo‘ladi.

Download 6,77 Mb.

1 ... 110 111 112 113 114 115 116 117 ... 132

Download 6,77 Mb.

Pdf ko'rish