Педагогик инновацияларни

Ш.Зуфаров таснифи буйича педагогика йўналишидаги олий ва
ўрта махсус таълим муассасаларида қўлланилиши мумкин бўлган
педагогик инновацияларнинг қуйидаги умумлашган тизимини
ҳосил қилиш мумкин:
1. Ишлаб чиқариш муносабатларининг чуқурлашуви билан боғлиқликда инновацияларни
қуйидаги турларга ажратиб кўрсатиш мумкин:
 модификациялашган инновациялар. Масалан, «электрон гуруҳ журналлари», «электрон
деканат»;
 тузатиш киритувчи инновациялар. Масалан, «янги таҳрирдаги рейтинг Низоми»;
 ўзгартириш киритувчи инновациялар. Масалан, «интернеттаълим»;
 интеграллашган инновациялар. Масалан, «шахсга йуналтирилган масофавий таълим
технологиялари».

2.
Таълим жараёнининг таркибий қисмларига муносабатига кўра педагогик
инновацияларни қуйидаги гуруҳларга бўлиш мумкин:
 таълим мақсади ва вазифалари билан боғлик педагогик инновациялар. Масалан, «идентив
ўқув мақсадларини ўқув вазифаларига айлантириш»;
 таълим ва тарбия мазмуни билан боғлик инновациялар. Масалан, «таълим мазмунини
интеграциялаш ва дифференциялаштириш», «ахборотлаштириш ва прогнозлаш»;
 таълимнинг шакл, метод, восита ва технологиялари билан боғлик инновациялар.
Масалан, ноанаънавий дарс шакллари, интерфаол методлар, мультимедиа воситалари,
таълимнинг самарали технологиялари (модулли таълим технологиялари, маданий-
инсонпарварлик ёндашув технологиялари);
 таълим олганликни ташхис этиш билан боғлиқ инновациялар. Масалан, ўқув
портфолиолари.

3. Таълим субъектларининг шахс шаклланишига муносабатига кўра
педагогик инновациялар қуйидаги гуруҳларга бўлинади:
 педагог
ва
ўқитувчиларнинг
маълум
бир
қобилиятларини
ривожлантиришга
доир
инновациялар.
Масалан,
биргаликдаги
ҳамкорликдаги фаолиятни ривожлантириш;
 педагог ва ўқувчиларнинг БКМ, фаолият усуллари, компетентлигини
ривожлантиришга доир инновациялар.

4. Педагогик кулланилиш сохасига кўра педагогик инновациялар куйидаги турларга
булинади:
 ўқув жараёнида қўлланиладиган педагогик инновациялар. Масалан, таълимнинг ахборот
технологиялари;
 ўқув курсида қўлланиладиган педагогик инновациялар. Масалан, электрон харита;
 таълим соҳасида қўлланиладиган педагогик инновациялар. Масалан, таълимни
демократлаштириш;
 таълимни бошқариш соҳасида қўлланиладиган инновациялар. Масалан, таълимнинг
давлат бошқарувидан давлат-жамоатчилик бошқарувига утиши.

5. Педагогик жараён иштирокчиларининг ўзаро ҳаракат турига кўра
педагогик инновациялар қуйидаги гурухларга булинади:
 жамоада ўқитишга доир инновациялар;
 гуруҳли ўқитишга доир инновациялар;
 тьюторлик;
 фацилитаторлик;
 репетиторлик.

6. Функционал имкониятларига кўра педагогик инновациялар қуйидаги
турларга бўлинади:
 шарт-шароит
билан
боғлик
инновациялар
(таълимий
муҳитни
ўзгартиришни
таъминлайди,
ижтимоий-маданий
шарт-шароит
ва
бошқалар);
 маҳсулот кўринишидаги инновациялар (педагогик воситалар, лойиҳалар,
технологиялар).
 бошкарувга доир янгиликлар киритиш.

7. Амалга ошириш усулларига кўра педагогик инновациялар қуйидаги турларга
булинади:
 режали педагогик инновациялар;
 тизимли педагогик инновациялар;
 даврий педагогик инновациялар;
 стихияли педагогик инновациялар;
 тасодифий педагогик инновациялар;
 ўз-ўзидан юзага келувчи педагогик инновациялар.

8. Маконга йуналганлигига кўра педагогик инновациялар куйидаги
турларга булинади:
 алоҳида педагог фаолиятига доир педагогик инновациялар;
 педагогларнинг методик бирлашмасига доир педагогик инновациялар;
 алоҳида таълим муассасаси фаолиятига доир инновациялар;
 туман, шаҳар, вилоят, республика миқёсидаги педагогик инновациялар;
 халқаро миқёсдаги педагогик инновациялар.

9.
Ижтимоий-педагогик ахамиятига кўра педагогик инновациялар куйидаги
турларга булинади:
 алоҳида таълим муассасаларига доир педагогик инновациялар;
 аниқ касбий-типологик гуруҳ, педагогларига хос педагогик инновациялар.
10. Новаторлик тадбирлари куламига кўра педагогик инновациялар куйидаги
турларга булинади:
 локал;
 оммавий;
 глобал.

Download 11,13 Mb.