121
b) plastik deformatsiyalash usulida (qirindi olmasdan) – metallni zichlash,
roliklar bilan ustidan dumalatib zichlab bosish, tuynuklarni
metall sharcha yoki
opravka bilan botirib, zichlash, riflangan yuza olish uchun ustidan bosish orqali;
v) metall detallarni sovuqlayin toʻgʻrilash usulida:
g) detal yuzalariga sochma-oqimli (poʻlat, choʻyan
yoki danak siniqlarini
purkab, sochish bilan) usulda ishlov berish orqali yuzasini tozalash va zichlash;
d) plastmassalarni plastik deformatsiyalash usuli bilan.
Usullarning umumiy tasnifi. Detalning barcha geometrik va fizik- mexanik
xususiyatlarini talab darajasida taʼminlash uchun ishlov berishning turli usullaridan
foydalaniladi. Ularga oʻtkir (qirqish), abraziv (tirnovchi) asbob yordamida ishlov
berish,
yuzaga plastik deformaiyalab, elektrofizik, elektroximik,
issiqlik
energiyasidan foydalanib ishlov berish va boshqalar kiradi.
Detallarga ishlov berishda dastlabki ishlov berish bilan oxirida toza ishlov
berishga qadar boʻlgan bosqichlarda qoʻshimlar (pripusklar) bosqichma-bosqich
kamaytirib boriladi va oxirgi toza ishlov berishda
hattoki yuzadan metall
qoplamasini olish, yuzada boʻlgan gʻadir-budirliklarni tekislash hisobiga amalga
oshirilishi ham mumkin. Zagotovkaga ishlov berish quyidagicha ketma-ketlikda
boʻlish kerak: yuzani sidirish, qora ishlov berish, yarim toza, toza, yupqa
ishlov
berish va pardozlash.
Sidirish (obdirka) 16-17 kvalitetda olingan yirik quyma va yasama
zagatovkalarga ishlov berishda qoʻllaniladi. Bu ishlov berish qoʻpol
zagotovkalarning yuzalari shakli va oʻzaro joylashishda boʻladigan xatoliklarni
kamaytiradi, oʻlcham aniqligini 15-16 kvalitetga, yuza gʻadir- budirligini Ra 100ga
yetkazadi.
