O’zbekisтon respublikasi oliy va o’rтa maхsus




Download 3,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/99
Sana18.05.2024
Hajmi3,59 Mb.
#242311
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   99
Bog'liq
darslik avtomatika asoslari

u
u
u
x
x
1
x
x
a)
 
 
 
b)
 
 
v) 
1.1.- rasm. Avtomatika elementlarining statik tavsifnomalari. 
a) chiziqli Ks= Kg=const; b) uzluksiz nochiziqli; Ks

Kg

const. v) nochiziqli 
uzlukli , Ks

Kq

const. 
Avtomatika elementining ishlash sharoitlari turg`unlashmagan, ya‘ni 
x
va 
u
qiymatlarining vaqt davomida o`zgarishi dinamik rejim deyiladi. Chiqish 
qiymatining vaqt davomida o`zgarishi esa dinamik tavsifnomasi deyiladi. 
Avtomatika elementlari ma‘lum inersionlikka ega, ya‘ni chiqish signali kirish 
signaliga nisbatan kechikish bilan o`zgariladi. Elementlarning bu xususiyatlari 



avtomatik tizimning dinamik rejimdagi ishini aniqlaydi. 
Har bir elementning umumiy va asosiy tavsifnomasi uning o`zgartirish 
koeffitsiyenti, ya‘ni element chiqish kattaligining kirish kattaligiga bo`lgan 
nisbatiga teng. Avtomatik tizimlarning elementlari miqdor va sifat o`zgartirishlarni 
bajaradi. Miqdor o`zgartirishlar kuchaytirish, stabillash va boshqa koeffitsiyentlarni 
nazarda tutadi. Sifat o`zgartirishada bir fizikaviy kattalik ikkinchisiga o`tadi. Bu 
holda o`zgartirish koeffitsiyenti 
element sezgirligi
deyiladi. 
Avtomatika elementining yana bir muhim tavsifnomasi - element 
(kirish 
kattaligi 
o`zgarishiga 
bog‘liq bo`lmagan) chiqish kattaligining 
o`zgarishidan hosil bo`lgan o`zgartirish xatosidir. Bu xatoga sabab atrof-muhit 
haroratining, ta‘minlash kuchlanishining o`zgarishi va kabilar bo`lishi mumkin. 
Element xarakteristikalarining o`zgarishi natijasida paydo bo`ladigan xato 
nostabillik
deb ataladi. 
Ba‘zi elementlarning chiqish va kirish kattaliklari o`rtasida ko`p qiymatli 
bog`lanish mavjud. Bunga quruq ishqalanish, gisterezis va boshqalar sabab bo`lishi 
mumkin. Bunda kattalikning har bir kirish qiymatiga uning bir necha chiqish 
qiymatlari mos keladi. Sezgirlik chegarasining mavjudligi shu hodisa bilan bog‘liq. 
Kirish kattaligining element chiqishidagi signalini sezilarli darajada 
o`zgartirish qobiliyatiga ega bo`lgan qiymati 

Download 3,59 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   99




Download 3,59 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O’zbekisтon respublikasi oliy va o’rтa maхsus

Download 3,59 Mb.
Pdf ko'rish