|
O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim
|
| bet | 6/18 | | Sana | 09.06.2022 | | Hajmi | 117.72 Kb. | | #23346 |
Bog'liq xitoy tilida oqitishda interfaol usullarning roli (1)Oʻ qitishtexnologiyasiesamavjudkonkretsharoitlardankelibchiqqanholda, taxminiyemas, balkianiqbelgilangannatijagamuvofiqloyihalashtiriladi.
Xitoy tili oʻ qitishda pedagogik texnologiyani ishlab chiqishda tayyorlash mexanizmi, ya‘ni dars jarayonini loyihalashtirish va maqsadga erishish bosqichlari katta oʻ rin egallaydi.
Xitoy tili darsining texnologik kartasida texnologik jarayon, belgilangan maqsad, kutilgan natija, texnologik operatsiyalar (bular interfaol usullar boʻ lishi mumkin), shuningdek, bu usullarni qoʻ llashdagi texnologik rejim (tartib) aks etgan boʻ lishi kerak. Bu darsning metodik ishlanmasiga muvofiq keladi. Darsning texnologik kartasini turlicha shaklda tuzish mumkin.5
Xitoy tili oʻ qitish texnologiyasida uchta asosiy tarkibiy qism mavjud:
5Фарберман Б.Л., Мусина Г.Р., Джумабаева Ф.А. Современные методы проподавания в вуза. Т. 2001.
Loyihalash
Bajarish
Baholash
Bularning ichida loyihalash jarayonida xitoy tili darslarida oʻ qituvchi
―maqsad ‖ va ―natija‖ning oʻ zaro aloqasidan boshlab, oraliq maqsadlarini aniqlashi, mazmunni tartibga solishi, oʻ quv qurollari va vositalarni belgilashi, natijalarni rejalashtirishi kerak.
Bunda oʻ qituvchi va talabaning xitoy tili darsida qoʻ ygan maqsadini uygʻ unlashtirishga, har bir topshiriq talabani kutilgan natija sari faol ishtiroki bilan yetaklashgaqaratilishi kerakligiga e‘tibor berilishi zarur. Masalan, har bir vazifa (topshiriq) alohida natijani berishi va oqibatda talaba ma‘lumotni qoidalashtirish, qoidani anglash, chizma yoki jadvallarni izohlab olish, xulosa chiqarish, farqli tomonlarini ajratish, fikrlarni bayon eta olish, ogʻ zaki va yozma savodxonlikkaerishishi kabi koʻ nikmalarni hosil qilishi nazarda tutiladi.
Ma‘lumki, ta‘limsohasida muammolar yechimi, jarayonlarning kechishi asosan, ikki yoʻ nalishda, ya‘ni deduktiv(umumiydan-xususiyga) va induktiv (xususiydan- umumiyga) usulda boʻ ladi.6 Bugungi kunda koʻ p fanlar boʻ yicha ta‘limni induktiv usulda olib borilishi ham darsga texnologikyondashuvni inkor etmaydi, aksincha ular bir-birini toʻ ldiradi.
Albatta, biz shuni ta‘kidlashimiz lozimki, xitoy tili darslarida ilgʻ or, ijodkor oʻ qituvchilar avvalgi paytlarda ham ishlab, yaxshi koʻ rsatkichlarga erishganlar. Ammo u paytdagi ta‘limga boʻ lgan yondashuvtexnologik emas edi. Darslar voizlik asosiga qurilgan, talaba tayyor ma‘ruzani tinglashga oʻ rgangan edi. Ayrim darslargina noan‘anaviy shaklda oʻ tardi. Ma‘ruzalarda berilgan ma‘lumotlar amaliy mashgʻ ulot darslaridagina noan‘anaviy shaklda oʻ tardi. Ma‘ruzalarda berilgan ma‘lumotlar amaliy mashgʻ ulot darslaridagina mustahkamlanardi. Ma‘ruzalarning oʻ zlashtirilganlik darajasi faqat savol-javob bilan tekshirilardi. Hozirgi texnologik
6Гершунский. Б.С Философия образования. М. 1998. с.68
yondashuv esa xitoy tilidagi har bir darsda talabaning mustaqil fikrlashga oʻ rgatishga, oʻ zlashtirganini tekshirishga, nazorat qilishga va baholashga qaratilgan yondashuvdir. Shuning uchun ham darsga talabaning tafakkurini kengaytirish, boyitish, mustaqil oʻ qishga oʻ rgatish, oʻ z-oʻ zini nazorat kabilarni oʻ zida mujassam etgan texnologik yondashuv talab etilmoqda. Lekin ta‘kidlash joizki, bu yondashuvni toʻ liq amalga oshirish ancha katta muddatni, juda koʻ p yangi axborot va texnika vositalarini talab qiladi. Maqsadga erishish uchun esa, avvalo, bu innovatsiyalar mohiyatini toʻ gʻ ri tushunish, talablarga ijodiy yondashish zarur. B.S. Gershuniskiy savodxonlik, bilimlilik, yetuk mutaxassis boʻ lish, madaniyat va mentalitetdan iborat ta‘limning maqsadlarini namoyon etuvchi ierarxik zanjirni koʻ rsatadi va bularning barchasi ta‘limning natijasini namoyon etishini ta‘kidlaydi.7 Bugungi kunda biz koʻ p bora ta‘kidlayotgan SHAXS tarbiyasi ushbu zanjirning eng yuqori pogʻ onasida turadi.
Ta‘lim berish bu – oʻ qituvchi va oʻ quvchi-talabalar ishtirokidagi jamoadir. Oʻ qitish reja asosida va oʻ qitish tizimi hamda mahorati, qolaversa oʻ quvchi- talabaning ma‘rifatining oshishi bilan belgilanadi. 8 Shunday ekan, hozirgi kunda xitoy tili darslarida har bir ta‘lim beruvchi oʻ zining zamonaviy texnologik yondashuviga ega boʻ lishi kerak.
Yuqorida ta‘kidlangan vazifalarga erishish uchun xitoy tili darslarida texnologik jarayonda hamkorlik pedagogikasi tamoyillariga asoslanish, interfaol usullarni keng joriy etish kerak.
|
| |
