O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi bekkamov. Ch. I, Hamdamova. E. I, Narbayeva. M. K, Ismatullayev. H. T

161 
qiladi. Xuddi shuningdek ipak qurtining muskardina kasalligini qo’zg’atuvchi 
zamburug’ 
Beuveria bassiana
ham o’zining o’sgan muhitiga antibiotik ishlab 
chiqaradi va bu modda bakteriya florasini rivojlanishiga yo’l qo’ymaydi.
Kasallikning ko’zga tashlanishi (agar kasallik ommaviy tus olgan bo’lsa) 
qurtning uchinchi yoshida kuzatiladi. Kasallangan qurtlarda ishtaxa buziladi, 
charchoq, xorgin bo’lib, asta-sekin harakati susayadi, qurtning tanasi xiralashadi, 
tanasidagi suvning miqdori tezda kamayadi, Qurtning massasi kichiklashib 
pulalashadi. Tanasining bosilgan joyida chuqurcha hosil bo’ladi, tanada qoramtir 
har xil kattalikda dog’lar hosil bo’ladi. Bunday dog’lar ko’proq nafas 
teshikchalarining atrofida, yolg’on oyoqlarining asoslarida ko’proq uchraydi, 
ayrim hollarda yolg’on oyoqlarining uchlari qorayadi. Qurtning bosh qismi bilan 
ko’krak qismining birinchi bo’g’imi oralig’ida xalqasimon o’ziga xos dog’ hosil 
bo’ladi. Agarda kasallik po’st tashlash davriga to’g’ri kelsa, po’st tashlash ancha 
qiyin bo’ladi, to’liq po’st tashlab ham ulgurmayd. 
57-rasm. 
Muskardina 
kasalligini 
qo’zg’atuvchi zamburug’ sporasini 
qurtning teri qatlamida o’sishi 
58-rasm. 
Muskardina 
kasalligini 
qo’zg’atuvchi zamburug’ning qurt 
tanasidagi meva tanasi 
Agarda qurt oxirgi yoshida kasallangan bo’lsa, u pilla o’rab g’umbakka ham 
aylanib ulgurishi mumkin. Qurt pilla urash oldidan kasallangan bo’lsa, u pillani 
to’liq o’raydi, ammo g’umbak o’ladi, pillasi tirik pillaga nisbatan uch marta yengil 
bo’lib qoladi va pilla ichida g’umbak qotib, o’ziga xos kar pillalar hosil qiladi. 
Muskardina bilan kasallangan kapalaklar juda kam uchraydi, chunki pilla 
qobig’i zararli mikroblarni o’tib ketishidan saqlaydi. Kapalakning tangachalari 

162 
ham zamburug’ sporasini rivojlanishiga yo’l qo’ymaydi, chunki bu tangachalar 
kapalak ustini butunlay qoplab turadi. 

Download 11,98 Mb.