O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti «Menejment» kafedrasi

Download 3,01 Mb. Pdf ko'rish
bet	28/141
Sana	20.12.2023
Hajmi	3,01 Mb.
	#124927

1 ... 24 25 26 27 28 29 30 31 ... 141

Bog'liq
Ochilov Sh.B, Yuldasheva S.N, Norova S.Y. Statistika

Guruhlash oralig’i
Tipologik guruhlash

Birlamchi belgilar o`rganilayotgan hodisaning (masalan, davlat
xo`jaligida ishchilar sonini, asosiy fondlar qiymatini, ishlab chiqarilgan
mahsulot hajmini va hokazo) mutlaq sonini, hajmini, miqdorini tavsiflaydi.
Ikkilamchi belgilar esa birlamchi belgilarni bir-biriga bo`lish natijasida
olingan hosila bo`lib, hodisaning intensivligini, tuzilmasini, dinamikasini
tavsiflaydi. Masalan, mehnat unumdorligi ikkala birlamchi belgini, ya`ni
mahsulot hajmini ketgan vaqtga bo`lish natijasida olinadi. Bu erda olingan
natija, ya`ni mehnat unumdorligi ikkalamchi belgi bo`lib hisoblanadi.
Guruhlash oralig’i belgining eng katta va eng kichik variantalri
ayirmasining guruhlar soniga nisbati bilan aniqlanadi. Oraliqlar:

teng va teng bo`lmagan;

ochiq va ochiq bo`lmagan;

maxsus ko`rinishlarda bo`lishi mumkin.
Teng oraliq deyilganda barcha guruhlar uchun bir xil bo`lgan oraliq
tushuniladi. U quyidagicha hisoblanadi:
n
x
x
h
min
max


.
Bu erda:
h – oraliq kattaligi;
x
max
– belgining eng katta varianti;
x
min
– belgining eng kichik varianti;
n – guruhlar soni.
Ko`zlangan maqsad va vazifalarni hal qilish nuqtai nazaridan statistik
guruhlash uch turga:

tipologik;

tuzilmaviy;

28

analitik guruhlashlarga bo`linadi.
Har bir turdagi guruhlash muayyan maqsad va vazifalani echadi.
Tipologik guruhlash yordamida to`plamning turli xildagi birliklari sifat
jihatdan bir xil guruhlarga, bir xil tiplarga ajratiladi. Xalq xo`jaligini
tarmoqlarga bo`lish, aholini sinflarga bo`lib o`rganish, qishloq xo`jaligini jamoa
va ijara, shaxsiy xo`jaliklar miqyosida o`rganishlar tipologik guruhlashlarga
misol bo`la oladi.

Download 3,01 Mb.

1 ... 24 25 26 27 28 29 30 31 ... 141

Download 3,01 Mb.

Pdf ko'rish