O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti elektr stansiyalari va

49 
statsionar yoki suriluvchi ko‘rinishda ishlab chiqariladi. Statsionar 
ko‘rinishda har bir yacheykaning ichida jihoz qo‘zg‘almas qilib 
o‘rnatiladi. Suriluvchi ko‘rinishda uzgichlar, seksion ajratkichlar va 
kuchlanish o‘lchov transformatorlari shkaflarning ichida surish va ularning 
tashqarisiga chiqarish mumkin bo‘lgan suriluvchi telejkalarda o‘rnatiladi.
Barcha kuchlanish jihozlari va taqsimlovchi qurilmalariga quyidagi 
talablar qo‘yiladi: 
-taqsimlovchi qurilma (TQ) ning jihozi o‘zining pasport ma’lumotlari 
bo‘yicha nominal va qisqa tutashuv holatlarida ishlash sharoitlarining 
qoniqtirishi shart. Apparatlar va shinalar zaruriy termik va dinamik 
chidamlilikga ega bo‘lishi shart; 
-jihozning izolyatsiyasi atmosfera va ichki o‘ta kuchlanishlarda 
kuchlanishning sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan oshishlarining ko‘tara 
oladigan bo‘lishi shart; 
-barcha jihozlar ruxsat etilgan yuklanishlarda ishonchli ishlashi shart; 
TQ xonalarida yong‘inning o‘chirish inventari va vositalari bo‘lishi 
shart. Yopiq TQ larning ichiga hayvonlar va qushlarning kirib qolish 
ehtimolini bartaraf etish uchun derazalar ishonchli yopilgan, devorlardagi 
yoriq va teshiklar bekitilgan bo‘lishi shart. Xonaning tomi soz bo‘lishi 
shart; 
Yopiq va komplekt TQ larning xonalarida havoning harorati va 
namligi rejimi shudring tushmaydigan va izolyatsiya terlamaydigan qilib 
tutilishi shart. Yopiq TQ larda harorat 40
0 
C dan oshmasligi shart. 
Xonaning ventilyatsiyasi yetarli darajada samarali bo‘lishi shart. 
TQ va alohida zanjirlarning ish rejimlarini jihozning texnik 
tavsiflariga mos kelishini ta’minlash; 
TQ ning jihozlari va xonalarining nazorat qilish va tartibga solish 
hamda taraqqiy etishi avariyaga olib kelishi mumkin bo‘lgan 
nosozliklarning imkoni boricha qisqa muddatlarda bartaraf etish; 
Jihozlarning profilaktik sinash va ta’mirlash ishlarining o‘z vaqtida 
amalga oshirish. 
Iste’molchilar yuklamalarining oshib borishi bilan ilgari o‘rnatilgan 
jihozlarning o‘tkazish qobiliyati tez-tez yetarli bo‘lmay qoladi. Avariya 
holatlarida qisqa tutashuv toklarining jihozlar uchun ruxsat etilganidan 
yuqori qiymatlargacha ortishi energetika tizimiga loyihalash paytida 
ko‘zda tutilmagan katta quvvatli turbo va gidrogeneratorlar, 
transformatorlar va h.k.larning ulanishi natijasida sodir bo‘ladi. Energetika 
tizimlarida jihozlarning parametrlarining yangi ish sharoitlariga mos 
kelishining tekshirish surunkali tarzda iste’molchilarning eng katta 

50 
yuklamalarini nazorat qilish va ularning jihozlarning nominal 
ma’lumotlari bilan solishtirish hamda yangi jihozlar ulangan va elektr 
tarmoqning sxemasi o‘zgargan holatlar uchun qisqa tutashuv toklarining 
hisoblash orqali amalga oshiriladi. Mos kelmagan holatlar kuzatilganda 
jihozlarning modernizatsiyalash yoki almashtirish, shuningdek, elektr 
tarmog‘ini seksiyalash amalga oshiriladi; qisqa tutashuv toklarining 
cheklash uchun elektr tarmoqlarining ajratishining avtomatik qurilmalari 
ishga tushiriladi va h.k.
Jihozlarning ishlashining nazorat qilish navbatchi va ishlatuvchi 
personal tomonidan amalga bajariluvchi tashqi ko‘rik paytida amalga 
oshiriladi. 
Kuchlanish ostida bo‘lgan elektr uskunaning to‘siqsiz tok o‘tkazuvchi 
qismiga 2
-
jadvalda qayd etilganidan kam masofaga yuk ko‘taruvchi va 
boshqa mashina-mexanizmlarning hamda shaxslarning yaqinlashishi man 
etiladi. 

Download 1,76 Mb.