O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti kimyoviy va texnologiya kafedrasi




Download 2,44 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/115
Sana29.09.2024
Hajmi2,44 Mb.
#272925
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   115
Bog'liq
6399d51a81c9c

Boloniya jarayoni
– Yevropa mamlakatlari orasida oliy ta’limni 
uyg‘unlashtirish jarayonidir. Bu tushunish oson bo‘lgan va o‘xshash darajalar 
(malakalar) tizimini yaratishni, ta’limning kredit tizimiga o‘tishini, ta’limning 
sifatini ta’minlashda erkin akademik harakatlanishni va Yevropadagi ta’lim 
hamkorligini o‘z ichiga oladi. Qisqa qilib aytganda, bu Yevropa mamlakatlarining 
oliy ta’lim tizimlarini uyg‘unlashtirish, har bir kishi uchun teng ravishda ta’limni 
ta’minlash, intellektual, madaniy, ijtimoiy, ilmiy va texnologik salohiyatni 
shakllantirish va mustahkamlash, ta’lim sifatini takomillashtirish jarayonidir.
Ushbu jarayon tarixiga nazar tashlasak, 1970-yillarga kelib, Yevropada 
barcha oliy ta’lim muassasalarining integratsiyasini ta’minlash, oliy ta’limning 
yagona standartini yaratish, talabalar va o‘qituvchilar mobilligini yo‘lga qo‘yish, 
diplomlarni tan olish, talabalar bilimi, malakasi hamda ko‘nikmasiga qo‘yiladigan 
ballarni unifikatsiya qilish bilan bog‘liq bir qator muammolarni yechishga 



qaratilgan sayi-harakatlar boshlab yuboriladi. Mazkur harakatlarning samarasi 
o‘laroq, 1999 yilning 19 iyunida Italiyaning Boloniya shahrida 29 ta mamlakat 
vakillari tomonidan Boloniya deklaratsiyasi imzolanadi. Boloniya deklaratsiyasi 
imzolangandan so‘ng birinchi o‘n yillikdayoq unga a’zo davlatlar oliy ta’limida 
keskin ijobiy o‘zgarishlar kuzatildi. 
Boloniya deklaratsiyaning eng muhim jihatlaridan biri oliy ta’lim 
muassasalarining yagona “kredit tizimi”dan foydalanish (ECTS) ga asoslanadi. 
ECTS – European Credit Tranfer System, ya’ni «Yevropa baholash kreditlari 
tizimi»ni anglatadi. “Kredit” atamasi (ESTS-credit) – “sinovdan o‘tdi” ma’nosini 
anglatib, talabaning o‘quv yurtida ma’lum bir kurs (modul)ni muvaffaqiyatli 
yakunlaganligi to‘g‘risida ma’lumot beradi.
ECTS tizimi Yevropa va umuman, Boloniya jarayoni ishtirokchi-
mamlakatlari talabalariga katta afzalliklarni taqdim etadi. Masalan, talaba ta’lim 
olayotgan universitetida egallagan akademik bilimlarini shu tizimga a’zo 
mamlakatlar oliy ta’lim muassasalarida tan olinishini, ya’ni o‘ziga xos 
“konvertatsiyasi”ni kafolatlaydi. Shu bilan birga, mazkur tizim a’zolariga 
talabalarni boshqa oliy ta’lim muassasalariga o‘qishini tiklash, ko‘chirish va 
tugatish imkoniyatini beradi. 
Boloniya tizimi bo‘yicha oliy malakali kadrlarni tayyorlash ikki bosqichda 
amalga oshiriladi. Bular odatda uch yildan kam bo‘lmagan davr mobaynida 
bakalavrlar tayyorlash hamda bir-ikki yillik magistratura bosqichlaridir. 
ECTS tizimi bo‘yicha talabalarning bir yilda to‘plashi lozim bo‘lgan kredit 
miqdori 60 ni tashkil etadi. Bir o‘quv yili ikki semestrdan iborat bo‘ladi deb olsak, 
talaba har semestrda 30 kredit to‘plab borishi lozim bo‘ladi. Bakalavriat dasturi 3-4 
yillik bo‘lsa, talaba bakalavr darajasini qo‘lga kiritishi uchun jami 180-240 kredit, 
1-2 yillik magistratura dasturini tugallashi uchun esa, 60-120 kredit to‘plashi 
majburiyat hisoblanadi. 
Boloniya jarayoni asosini Yevropa Ittifoqi davlatlari yaratganiga qaramasdan, 
bugungi kunda Yevropa Ittifoqiga a’zo bo‘lgan davlatlardan ikki barobar ko‘p 
davlat bu jarayonga qo‘shilgan (48 mamlakat). Boloniya jarayoniga yana Yevropa 


10 
Ittifoqida bo‘lmagan Shveytsariya va Norvegiya, oltita Sharqiy hamkorlik 
mamlakatlari (jumladan, Belarusiya 2015 yilda Boloniya jarayoniga shartli qabul 
qilingan), Rossiya, Turkiya va Qozog‘iston qo‘shilgan.
2010 yilda Vengriya poytaxti Budapeshtda Qozog‘istonning Boloniya 
deklaratsiyasiga qo‘shilishi haqida yakuniy qaror qabul qilingan. Qozog‘iston 
Yevropa ta’lim tizimining to‘laqonli a’zosi sifatida tan olingan Markaziy 
Osiyodagi ilk davlat hisoblanadi. 
Boloniya jarayonida ishtirok etadigan a’zo davlatlar ta’lim vazirlari har 2-3 
yilda bir marta o‘tgan davrda qilingan ishlar natijalarini ko‘rib chiqish, 
muammolarni aniqlash va kelgusida qilinadigan ishlarni rejalashtirish bo‘yicha 
yig‘ilish o‘tkazadilar.

Download 2,44 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   115




Download 2,44 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti kimyoviy va texnologiya kafedrasi

Download 2,44 Mb.
Pdf ko'rish