133
2.
Energiya tarqatuvchi har bir energo va issiqlik turlari bo‗yicha, masalan,
bug‗, siqilgan havo, neft, ko‗mir, gaz va boshqalar.
Energobalans texnologiya jarayonlari elektr motorlarini
harakatga keltirish,
isitish, ventilyasiya vositalari va yorug‗lik uchun tuziladi.
Paxta tozalash korxonalarida asosiy ishlab chiqarishlardagi mashina va
mexanizmlar privodlari uchun elektr energiyasiga bo‗lgan ehtiyoj paxta tolasi va
momiq ishlab chiqarishga mo‗ljallangan xarajatning solishtirma me‘yorlariga
qarab aniqlanadi. Bu me‘yorlarning miqdori
asbob-uskunalarning tarkibi, tavsifi,
holati va texnologiya jarayonining xususiyatlariga bog‗liqdir.
Texnologiya
jarayonlari
(Tj)
va
dvigatel
(D)
iste‘moli uchun
foydalaniladigan quvvatni quyidagi formula asosida aniqlanadi:
(6.1)
bu erda, Tj – texnologiya jarayonlari uchun iste‘mol qilinadigan
quvvat (kVt/soat);
Ns
–
mahsulot
birligi
uchun
sarf
bo‗lgan
quvvat
me‘yori;
Q - dasturdagi mahsulot ishlab chiqarish hajmi (tonna).
Dvigatelni harakatga keltirish va uning texnologik
jarayonlarda uzluksiz
texnologik jarayonlarda uzluksiz ishlab turishi uchun sarf bo‗ladigan energiya
quyidagi formula asosida aniqlanadi:
(6.2)
bu erda, Qe – bir soatda mashina iste‘mol qiladigan quvvat
me‘yori;
YU – rejali yuk bilan band qilish koeffitsienti;
Nm – mashinalarning soni.
134
Laboratoriya,
mexanika ustaxonalari, mexanizatsiyalashtirish vositalari,
ishlab chiqarish binolari va ma‘muriy binolarni,
hovli territoriyasini, omborlar,
turar-joy shaharchasi va boshqa shu singarilarni yoritish ehtiyojlari uchun elektr
energiyasi
sarflash
o‗tgan
yilning
haqiqiy
ma‘lumotlarini
hamda
mexanizatsiyalashtirish,
yoritiladigan
ob‘ektlarni
kengaytirish yuzasidan
mo‗ljallanadigan o‗zgarishlar va boshqa shart-sharoitlarni hisobga olgan holda
aniqlanadi.
Paxta tozalash korxonalarida kuch elektr energiyasiga bo‗lgan umumiy
ehtiyoj asosiy va yordamchi sexlarning mashinalarini
harakatga keltiradigan,
pnevmatik transport ishiga va mexanizatsiyalashtirish vositalariga sarflanadigan
energiyadan tashkil topadi.
Paxta tozalash korxonalarida energetika xo‗jaligini bosh energetik
boshqaradi.
Korxonalarning energiya tannarxini rejalashda ularni iste‘mol
qilinishini
tejash uchun har xil tadbir choralar tuzadilar.
