470
tartibda qabul qiladi: kapitalning har bir qoʻshimcha birligidan
olinadigan foyda va xarajatlarni solishtiradi. Firma kapitalni R stavka
boʻyicha ijaraga oladi va oʻz mahsulotini R narx boʻyicha sotadi, ishlab
chiqaruvchi firma uchun kapital birligiga haqiqatdagi xarajatlar R/R ni
tashkil etadi. Kapital birligidan foydalanishning
haqiqiy natijasi
kapitalning chekli mahsulotidir (KChM), ya’ni kapitalning qoʻshimcha
birligidan foydalanish hisobiga olinadigan qoʻshimcha ishlab chiqarilgan
mahsulotdir. Firma tomonidan foydalaniladigan kapital hajmi ortishi
bilan uning chekli mahsuloti pasayadi: firma qanchalik koʻproq
kapitalga ega boʻlsa, kapitalni qoʻshib borish bilan ishlab chiqarish
hajmini shunchalik kam oʻsishiga erishiladi.
Oldingi boblarda xulosa
qilganimizdek, firma foydasini maksimallashtirish uchun kapitalning
chekli mahsuloti kapitalni ijaraga olishning haqiqiy narxi darajasigacha
pasaymagunga qadar, ijaraga olinadigan kapitalni oshiradi.
Yuqorida muhokama qilingan sabablar tufayli,
kapitalning chekli
mahsuloti kapitalga boʻlgan talab egri chizigʻini aniqlaydi. Kapitalga
boʻlgan talab egri chizigʻi oʻngdan pastga egilgan, chunki kapital hajmi
qanchalik koʻp boʻlsa, uning chekli mahsuloti shunchalik kam. Har bir
vaqtda iqtisodiyotdagi kapital miqdori qayd etilgan, shuning uchun taklif
egri chizigʻi vertikal chiziq hisoblanadi.
Kapitalni ijarasi uchun
olinadigan narx talab va taklifni muvozanatlashtirish uchun oʻzgartirib
turiladi.
Haqiqiy ijara narxi, R/P
Kapital taklifi
