77
Iqtisodiy sistemologiya fanini hisoblash texnika
vositalari bilan birgalikda
bozor iqtisodiyotining muhim muammolarini hal qilishda katta samara beradi.
Makroiqtisodiy va mikroiqtisodiy masalalarni rejalashtirish uchun ularning bir
qancha variantlarini tuzish va ichidan еng optimalini tanlash kerak bo‗ladi. Bularni
hammasini bajarish uchun juda ko‗p miqdorda hisob-kitob ishlarini olib borishga
to‗g‗ri keladi. Iqtisodiy sistemologiyaning modellashtirish vositalari bu vazifani tez
va aniq bajarib beradi.
Iqtisodiy sistemologiya - murakkab tizimlar
va jarayonlarni optimal
boshqarish haqidagi fandir. Uning murakkabligi funksional tarkibiy еlementlarining
mavjudligi bilan izohlanadi. Tizimni optimal boshqarish deb, biror bir iqtisodiy
obyektda ro‗y beradigan jarayonlarga kam mehnat va mablag‗ sarflab, ko‗proq natija
olish tushuniladi. Ko‗p hollarda bir yoki bir necha parametrlar bo‗yicha
optimallashtirish masalasi hosil bo‗ladi. Bu vazifani Iqtisodiy sistemologiyaning
matematik modellashtirish bo‗limi hal qilib beradi.
Shunday qilib, Iqtisodiy
sistemologiya murakkab nazariy fanlar qatoriga kiradi va boshqarish jarayonlaridagi
axborotlarni yig‗ish, ularni qayta ishlash orqali mavjud qonuniyatlarni kuzatish va
o‗rganish turli xildagi uslublarda ko‗rib chiqiladi. Nazariy Iqtisodiy sistemologiya
boshqarish jarayonlarining mantiqiy-matematik darajasini o‗rganadi. Bunda
xulosalar, isbotlar, talqinlar tizimning
ifodasi avtomatlar nazariyasi, axborotlar
nazariyasi, boshqaruvchi tizimning barqarorlik nazariyasi, qarorlar qabul qilish
nazariyasi sifatida namoyon bo‗ladi.
