56
kalari doirasida ular su rishtirish
va tergov ishlarini yuritishi, qamoqqa
olishi va jarimaga tortishi mumkin edi.
1882–1884-yillarda o‘lkani tekshirgan
imperatorning maxfiy mas-
lahatchisi F. Girs Turkistonda 2404000 kishi yashashini va ulardan
1200000 kishi erkak ekanligini yozgan.
Xuddi shu erkak aholiga har-
biy xizmat maj buriyatini yuklash masalasiga to‘x talgan podsho amaldori
(F. Girs) bu qaltis siyosiy tadbir ekanligiga ishora qilib, Turkiston aho-
lisini armiyaga chaqirmaslik siyosatini yoqlab chiqdi. Podsho hukumati
mahalliy aholini muntazam armiyada xizmat qilishidan, jangovar harbiy
malakalarini oshirishidan, qo‘shinlarni yevropachasiga takomillashtirish-
ga o‘rgatishdan va zamonaviy qurol-yarog‘lardan foydalanish mahoratini
egallab olishlaridan cho‘chir edi. Shuning uchun mahalliy aholi qulay
fursat kelganda ana shunday harbiy mahorat
va zamonaviy qurollardan
podsho hukumati o‘ziga qarshi foydalanishidan hadiksirar edi. Mahalliy
aholini qurolsiz lantirish, unda qurolli kurash
uchun har qanday umidni
yo‘qotish, jangarilik unsurlarini bostirish va qadimiy jangovar an’analarni
tag-tomiri bilan tugatish – Turkiston o‘lkasidagi podsho hukumati harbiy
siyosatining asosini tashkil etar edi.
Yodda tuting!
Turkiston 1892-yildan 1916-yilga qadar «kuchaytirilgan qo‘-
riqlov» va «favqulodda qo‘riqlov» holatida bo‘ldi.
Yakunlarni chiqaramiz!
►
Turkistonda harbiy va politsiya tartiblari asosida boshqaruv va nazorat
ti zimi o‘rnatildi.
►
Milliy-ozodlik harakatlariga qarshi kurash maqsadida maxsus bo‘lim
tuzildi.
►
Mahalliy aholi armiyada xizmat qilishdan mahrum etilgan.
