|
NEFT-GAZLI QATLAMLARDAGI HAR XIL ENERGIYA TURLARINING SAMARADORLIGINI HISOBLASH
|
| bet | 231/252 | | Sana | 04.12.2023 | | Hajmi | 11,69 Mb. | | #110957 |
Bog'liq NEFT VA GAZ konlari geologiyasi 18.4. NEFT-GAZLI QATLAMLARDAGI HAR XIL ENERGIYA TURLARINING SAMARADORLIGINI HISOBLASH
Neft-gazli qatlamga ta’sir qiluvchi energiya turlarini va uning tutgan o’rnini o’rganish qatlamni ishlatish sistemasini amalga oshirish va tahlil qilishda katta ahamiyat kasb etadi.
Har xil turdagi energiyani aniqlash va ularning mahsuldorligini hisoblashni moddiy balans formulasi (18.31) yordamida bajarish mumkin [(7.7), (7.8), (7.10) formulalarga va 7- bobning 1 va 2 paragraflariga ham qarang]; bunda Wi=0, giVp=0:
QHb0 ωQH(rp -r0)Vp Q0 -QH)(b0 -b)δQ0b0 (Vp -V0)(Q0 -QH)(r0 -r)Vp ω. V0
Moddiy balans formulasi boshlang’ich gaz qalpog’iga ega va suv bosimi ta’sirida bo’lgan neft uyumlari uchun chiqarilgan (ya’ni, uchta asosiy energiya turlari: suv bosimi, gaz qalpog’i bosimi va neftda erigan gaz energiyasi bor bo’lgan universal holat ko’riladi).
Ushbu formuladan shu narsa kelib chiqadiki, qatlamni ishlatishning boshlang’ich bosqichida neft bilan band bo’lgan g’ovaklar hajmi va energiyaning barcha turlari ta’siri hisobiga neftdan bo’shagan g’ovaklarning hajmi quyidagi tenglik yordamida aniqlanadi:
QHb0++QN(rp-r0)Vp+(Q0-QN)(b0-b) uni soddalashtirgandan so’ng Q0(b0-b)+QN(b+rpVp-r0Vr)+ ga teng bo’ladi.
Neftni g’ovakdan siqib chiqarishda qatnashadigan energiya turlarining hissasi quyidagi o’zaro nisbat bo’yicha hisoblanishi mumkin.
I. Neftni siqib chiqarishda gaz qalpog’idagi erkin gazni Ir qatnashish hissasi:
1) gaz qalpog’idan gaz chiqarib olinmaganda:
δQ0b0 (V -V )
Iг ; (18.34)
Q0(b0 -b)QH(brpVp -r0Vp)ω
gaz qalpog’idan Q '2 hajmli gaz (standart sharoitlarda) qazib chiqarishda
(18.34) formula suratidagi ifoda quyidagicha bo’ladi δQ0b0 [Vp - V0]-Q'2V0 ; V0
qatlamga gi hajmli gaz (standart sharoitlarda) haydalganda (18.34) formula suratidagi ifoda quyidagi ko’rinish oladi δQ0b0 [Vp - V0]-giVp . V0
II. Neftni siqib chiqarishda suv bosimini Ib qatnashish hissasi
Ib W-ω-Wi , (18.35)
Q0(b0 -b)QH(brpVp -r0Vp )ω
bu bunda suv qazib chiqarish (agar u bajarilgan bo’lsa), m3; Wi – haydalgan suv hajmi (agar u bajarilgan bo’lsa), m3.
III. Neftni siqib chiqarishda neftda erigan gaz Ie.g ning qatnashish hissasi
(Q0 -QH )(r0 -r)Vp Q0(b0 -b)QH(brpVp -r0Vp )ω
Ie.g . (18.36)
IV. Neftni siqib chiqarishda tarang energiyaning IT qatnashish hissasi [(8.17) va
(8.18) ga qarang]
IT (mβж βп )VΔV . (18.37)
Q0(b0 -b)QH(brpVp -r0Vp )ω
Qatlamdan neftni siqib chiqarishda u yoki bu energiya turini qatnashish hissasini hisoblashda neftning boshlang’ich geologik (balansli) zaxirasini hajm metodi formulasidan foydalanib aniqlash kerak. CHunki, Leveretta va boshqa olimlarning laboratoriya izlanishlari ma’lumotlariga ko’ra, qatlam g’ovagida qolgan neft boshqa flyuidlar (suv va gaz) bilan birga 20% miqdorda bo’ladi. Qatlamning neft o’tkazuvchanligi nihoyatda kam bo’lganligi sababli neftning bu qismi qatlam bo’yicha taqsimlanmaydi. U holda energiyaning u yoki bu turi ta’sirini hisoblash uchun hajm formulasi bo’yicha aniqlangan neftning balans zaxirasini 0,8 koeffitsientga ko’paytirish kerak (moddiy balans formulasi yordamida qatlam bo’yicha neftning qayta taqsimlanishida qatnashadigan «faol» neft hisoblanadi).
Demak,
Q0=0,8Qb bo’ladi.
|
| |
