229
Gidrokompensatorning ishlashi:
Klapan yopiq holatda bo‘lganda turtkich 5
(23-rasm, plunjerning prujinasi 11 ta’sirida taqsimlash valining mushtchasiga,
gilza 7 esa klapan sterjeniga 3 tiralib turadi. Shunda A va B bo‘shliqlaridagi
moyning bosimi bir xil bo‘lib, teskari klapan 8 prujina 9 ta’sirida o‘z o‘rindig‘iga
tiralgan bo‘ladi. Klapanning ochilishida taqsimlash valining mushtchasi turtkichni
5 pastga surib plunjerga 6 ta’sir etadi. Plunjerning gilza
ichida pastga surilishi
natijasida B bo‘shlig‘idagi moyning bosimi ortadi. Shunda moy, bosim ta’sirida
gilza bilan plunjer oralig‘idagi radial tirqishdan turtkich bo‘shlig‘iga V oz
miqdorda sizib o‘tadi.
Ishlash davomida mushtchaning klapanga ta’sir etish vaqti juda qisqa
bo‘lgani uchun moyni qisman V bo‘shlig‘iga sizib o‘tishi
amalda turtkich bilan
gilzaning birgalikda yaxlit bo‘lib ishlashiga, ya’ni klapanning o‘z vaqtida
ochilishiga ta’sir ko‘rsatmaydi. Demak, klapan qiziganda
sterjenining uzayishi
moyning B bo‘shlig‘idan V bo‘shlig‘iga sizib o‘tishi hisobiga bo‘ladi. Klapanning
yopilgan fazasida B bo‘shlig‘idagi bosim A bo‘shlig‘idagiga nisbatan pasayadi.
Shunda bo‘shliqlarda vujudga kelgan bosimning farqi tizimdan kelayotgan moy
hisobiga yo‘qotiladi. Ya’ni A bo‘shlig‘idan B bo‘shlig‘iga, bosimning farqi
ta’sirida ochilgan teskari klapan 8 orqali moy o‘tadi
va u yerdagi moyning kami
to‘ldiriladi. Natijada klapan yuritmasida doimo tirqishsiz holat ta’minlanadi.
22-rasm. Neksiya avtomobili S2 rusumli dvigatelining gaz taqsimlash
mexanizmida gidrokompensatorning joylashtirish sxemasi:
1-taqsimlash valining mushtchasi; 2-gidrokompensator; 3-moy kanali; 4-klapan.
230
23-rasm.
Gidrokompensatorning ishlash sxemasi:
a-klapan ochilganda;
b-klapan yopilganda; A-plunjer bo‘shlig‘i; B-gilza
bo‘shlig‘i; V-turtkich bo‘shlig‘i. 1-taqsimlash valining mushtchasi; 2-silindrlar
blokining kallagi; 3-klapan sterjeni; 4-moy kanali; 5-turtkich; 6-plunjer; 7-
gilza; 8-teskari klapan; 9-
teskari klapan prujinasi; 10- teskari klapan stakani;
11-plunjer prujinasi.
