Shaxsga emas, muammoga hujum qilish




Download 3 Mb.
Pdf ko'rish
bet50/79
Sana04.06.2024
Hajmi3 Mb.
#259988
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   79
Bog'liq
pedagogik konfilikt

Shaxsga emas, muammoga hujum qilish.
Konflikt ko‘p 
hollarda bir-biriga yaqin odamlar o‘rtasida sodir bo‘ladi. Tani-
magan odamlar o‘rtasidagi konfliktning yechimga kelishi 
osonroq kechadi. Masalan, ko‘chada avariya bo‘lib, ikki mashina 
bir-biriga urilsa, darrov haydovchilar o‘zaro kelishishga harakat 
qilishadi. Chunki bunday ziddiyatlarning o‘zaro kelishilgan va 
xalq ichida qabul qilingan tartiblari mavjud hamda ularga ko‘p-
chilik rioya qilishga, mavjud konfliktni yanada chuqurlashtir-
maslikka harakat qiladi. Begona odamlar kelishuv yo‘lidan bori-
shadi va ziddiyatda kelishilgan majburiyatlarni to‘la bajarishga 
urinadi. Konfliktdagi nizo shartlari bajarilgandan so‘ng, yana har 
ikki tomon o‘zaro begonalashib ketaveradi. Ziddiyat ularni 


174 
o‘zaro muomala qilishga majbur etadi, konflikt yechimidan so‘ng 
ular o‘zini erkin, majburiyatlarsiz his qilaveradi. 
Ko‘rib chiqilgan mana shu vaziyatda, ko‘pchilik, o‘zining 
emotsional holatini ma’lum tartibda ushlashga, o‘zini kontrol, 
ya’ni nazorat qilishga harakat qiladi. Chunki, ziddiyatda to‘q-
nashgan odamlar ularga tanish emas. Bu esa bir narsani ko‘r-
satadi. Nizo kelib chiqqan vaziyatdagi odamlar qanchalik bizga 
yaqin bo‘lsa, biz shunchalik o‘zimizni tabiiy ushlaymiz, buning 
natijasida esa bizning hissiyotlarimiz ochiqchasiga bayon qilina-
veradi. Biz o‘z hissiyotlarimizga erk beramiz hamda buni oddiy 
hol deb bilamiz. Chunki oldimizda turgan odamlar bizga yaqin 
odamlar. Ular bizni biladi. Aslida, teskarisi bo‘lishi kerakdek. 
Bizga yaqin odamlarga chiroyli munosabat bildirish kerak, 
o‘zgalarga o‘z emotsiyalarimizni ko‘rsataversak bo‘ladigandek. 
Hayotda esa buning teskarisi bo‘ladi. Biz o‘z yaqinlarimizga bor 
agressiya va noxush holatimizni bemalol to‘kib solaveramiz, 
chetdagi tanimagan odamlar bilan esa «o‘ylabroq» muomala 
qilishga harakat qilamiz. Ammo aslida, har qanday ziddiyat hola-
tida o‘z emotsiyalarini nazorat qilish - eng to‘g‘ri yo‘l hisob-
lanadi. Ziddiyatning kelib chiqishida, agar siz uni biror bir 
yechimga keltirmoqchi bo‘lsangiz, shaxsga emas, balki muam-
moga hujum qilish kerak bo‘ladi. 
F. Laroshfukoning ta’kidlashicha: «Odamlar hech qachon 
mislsiz yaxshi yoki haddan tashqari yomon bo‘lmaydilar». 
Ularning yaxshi va yomon fazilatlarini namoyon etuvchi vaziyat-
lar bo‘ladi xolos. Mana shunday vaziyatlarda odam o‘zini tutishi 
uning madaniylik belgisi bo‘ladi. I.Gyote esa, “Yaqin kishilari-
mizga o‘zlariga munosib muomala qilib, biz ularni battar 
buzamiz. Agar biz ularga o‘zlaridan ko‘ra yaxshiroq odamlar 
deya yoshdashsak, ularni biz yanada yaxshiroq bo‘lishga majbur 
etamiz” degan. 
Konflikt yechimining topilmasligi, yoki uni qanday to‘xtam-
ga keltirishni bilmaslik aynan yaqin bo‘lgan odamlar orasini 
buzadi. Bu konfliktning mavjud katta vayron etuvchi kuchi 
natijasidir. Shu bois, konfliktda har doim uning yechimini topish 


175 
yo‘llarini qidirish shart. Konflikt yechimini topish yaqin odamlar 
munosabatini mustahkamlash deganidir. Shu bois, konfliktli 
vaziyatda muammo haqidagi o‘z g‘oyalaringizni shakllantirish, 
ularni hayotga tatbiq eta olish muhim ahamiyat kasb etadi. 
G‘oyalar qanchalik ko‘p bo‘lsa, shunchalik yaxshi. Bu yo‘llar 
ichida ikkala tomon uchun ham eng maqbullarini aniqlash lozim 
bo‘ladi. Muhimi, shaxsga emas, muammoga hujum qilish 
zarurdir. Chunki ko‘pincha bu shaxs sizga yaqin inson bo‘lib, 
uning aybi isbotlanmagan bo‘ladi. 

Download 3 Mb.
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   79




Download 3 Mb.
Pdf ko'rish