Kompetentsiyalar
– (1) tashkilot miqyosida qabul qilingan standart xulq- atvor; (2) menejerning tashkilot miqyosida qabul qilingan standartlarga muvofiq ish ko‘ra olish qobiliyati.
Kompetentlik
(bilimdonlik) – (1) u yoki bu savolning javobidan xabardorlik;
ishda kerakli natijalarni qo‘lga kiritish yuzasidan zarur qarorlarni qabul qila olish qobiliyati.
Kompetentsiya shaxsning yurish-turishini baholashga oid bilimlar majmui bo‘lib, u orqali biz tashkilotni samarali rivojlanishi yo‘lida xodimning o‘z faoliyatini amalga oshirishida qanday darajadagi muvaffaqiyatlarga erishayotganligini aniqlashimiz mumkin. Kompetentsiyalarning mavjudligi odatda, shaxs xulq-atvorini o‘lchovchi (indikatorlar yordamida) muayyan holatlar orqali qayd qilinadi (yaxshi shakllangan xulqiy malakalar).
muayyan shaxs
Ko‘pincha kundalik muloqotda biz “kompetentsiya” yoki “bilimdonlik” tushunchalarini tez-tez ishlatamiz. Ayniqsa, “professional kompetentsiya” tushunchasi ko‘proq diqqatni tortadi. Lekin, ba’zan insonlar bilan ishlash borasida “kommunikativ kompetentsiya” tushunchasi ham ishlatiladi. Bu aslida o‘zgalar bilan til topisha bilish, o‘z nutqini ravon va bir tekisda tuzish orqali fikrlarini boshqalarga etkaza olish kabi muhim xususiyatlar bilan bog‘lanadi.
Umuman olganda, kompetentsiya insonning rivojlantirishi zarur bo‘lgan
doirasida o‘rganilganda, kuchli tomonlarini, sifatlarini yuzaga
tashkilot
chiqarishda va ishni eng yaxshi, samarali bajarish mumkin bo‘lgan usullarini
aniqlashda yordam bersa, ehtiyojlarni va berilgan to‘ldirishda asqotadi.
miqyosida esa hamkasblarni o‘qitishga bo‘lgan maslahatlar natijasida to‘lmay qolgan “bo‘shliq”larni
Mehnat bozorining o‘zgarib borishi, taraqqiyot jadallashuvi, axborot muhiti
glabollashishi ta’sirida maktab bitiruvchisiga qo‘yilayotgan talablar murakkablashib boraveradi. Shu nuqtai nazardan, zamonaviy maktab o‘z faoliyatini tashkil etishda nafaqat bugungi davr talablarini inobatga olishi, balki ta’lim oluvchilarni ertangi kun talablariga ham tayyorlashi zarur.
Albatta, XXI asrning ikkinchi yarmida hayot qanday kechishi, qanday bilimlar kerak bo‘lishini shiddat bilan rivojlanib, o‘zgarib borayotgan zamonda aniq prognoz qilish qiyin. Shu bois maktab ta’lim oluvchilariga bilim berish bilan birga, ularda mustaqillik, tashabbuskorlik, hamkorlik, vaziyatni real baholay olish, mantiqiy fikrlash, axborotni saralash va undan oqilona foydalanish, tez kirishuvchanlik xususiyatlarini shakllantirib, har qanday o‘zgarishlarga konstruktiv moslasha olish qobiliyatini rivojlantirib borish lozim.
Oldimizda turgan bu dolzarb vazifa mustaqil hayotiy pozitsiya, ijtimoiy faollik, yuksak aqliy va ma’naviy salohiyatni shakllantirishga qaratilgan shaxsga yo‘naltirilgan ta’limni hayotga yanada kengroq tatbiq etishni taqazo etadi.
Buning uchun jismoniy tarbiya va sport ta’limi muassasalarida faoliyat olib borayotgan har bir jismoniy tarbiya instruktorining tayanch kompetentsiyalarga ega bo‘lishi o‘ta muhim jarayondir.
“Kompetentsiya” tushunchasi lotincha competere degan so‘zdan olingan bo‘lib, mos kelmoq ma’nosini beradi.
|
