|
I.M.Sechenov markaziy asab tizimida qo‘zg ‘alish jarayoni bilan birga
Pdf ko'rish
|
| bet | 251/318 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 14,15 Mb. | | #251148 |
Bog'liq G‘ofurov A.T., Fayzullayev S.S. Genetika va evolyutsion ta’limotI.M.Sechenov markaziy asab tizimida qo‘zg ‘alish jarayoni bilan birga
tormozlanish hodisasi ham boiishligini shu ulug‘ kashfiyoti bilan shak-
shubhasiz aniqladi.
Bundan tashqari, orqa miya reflekslariga markaziy asab tizimining
oliy boiim lari ta’sir etishi va orqa miyaning reflektor faoliyati o ‘sha
boiim lar ta’sirida o ‘zgarishi ham isbot etildi.
I.M.Sechenovning
kashfiyoti
butun
bir
seriya
tajribalaming
boshlanishiga asos b o id i. Sechenovning aw algi tajribasidagi kabi nerv
markazlari bevosita ta’sirlangandagina emas, ikkita yoki bir nechta
retseptor bir vaqtning o ‘zida ta’sirlanganda ham tormozlanish jarayoni
boshlanishi mumkinligi keyingi tajribalarda m aium b oid i. Agar ikkita
yoki bir nechta retseptor bir vaqtda ta’sirlansa, gavdaning ta’sirlangan turli
qismlaridan markaziy asab tizimiga qo‘zg ‘alish toiqinlari boradi. Turli
nervlar orqali kelgan qo‘zg ‘alishlar o ‘rtasida kurash boradi, shu bilan
350
birga kuchliroq qo‘zg ‘alish to iq in i sust qo‘zg ‘alish to‘Iqiiimi bosib ketadi
natijada, sust qo‘zg ‘alishga javoban kelib chiqadigan retleks tormozlanadi.
Yuqorida aytilgan hamma tekshirishlar natijasida shu narsa aniqlandi:
birinchidan, badanning turli qismlaridan yoki nerv tizimining turli
bo‘limlaridan qo‘zg ‘alish to ‘lqinlari refleks markaziga bir vaqtda kelsa,
refleks tormozlanishi mumkin; ikkinchidan, qo‘zg ‘alish jarayoni kabi
tormozlanish jarayoni ham markaziy asab tizimida har qanday reflektor
aktda kelib chiqishi mumkin.
Reflekslaming tormozlanishiga taalluqli bir necha misolni ko‘zdan
kechiraylik. Spinal baqaning oyog‘i sulfat kislota eritmasiga tushirib
|
| |
