|
Tarbiyainstituti b. B. MusayevBog'liq Sport metrologiyasi Musayev B. B.Intervallar shkalasi. Bu shkalaga ko‘ra o‘lchash natijalari,
ya’ni sonlar faqat ranglar bo‘yicha tartiblangan bo‘lib qolmay,
balki ma’lum intervallarga bo‘lingan ham bo‘ladi.
Uni quyida tavsiflanadigan nisbatlar shkalasidan farq qiladigan
xususiyati shunda-ki, bu shkalaning nolinchi nuqtasi ixtiyoriy
tanlanadi. Bunga misol sifatida kalendar vaqti (turli kalendarlarda
yilni sanoq boshi tasodifiy sabablarga ko‘ra belgilangan), harorat,
ko‘tari!ganyukningpotensial energiyasi, elektrmaydonpotensiali
va boshqalami keltirish mumkin.
Masalan, mashq paytida birinchi sportchining tana harorati
39,2°; ikkinchisining harorati 39,5°; uchinchisiniki esa39,7°;
bo‘lishi mumkin.
Intervallar shkalasida oMchov birliklari (gradus, soniya,
kilogramm va boshqalar) belgilangan. 0 ‘lchanayotgan obyekt-
ning ko‘rsatkichi oMchov birligiga nisbatan ifodalangan son
orqali ifodalanadi.
Nisbatlar shkalasi. Bu shkala intervallar shkalasidan faqatgina
nolinchi nuqtasi aniq belgilanganligi bilan farq qiladi. Shu tufayli
nisbatlar shkalasi o ‘lchashlar va kuzatishlar natijalariga qayta
ishlov berish uchun foydalaniladigan matematik apparatga hech
qanday chegaralar qo‘ymaydi.
Sport amaliyotida nisbatlar shkalasi bo‘yicha masofani,
kuchni, tezlikni va boshqa o‘nlab ko‘rsatkichlami o‘lchash
amalga oshiriladi. Nisbatlar shkalasi va intervallar shkalasi bo‘-
yicha sanalgan (hisoblangan) sonlar farqi sifatida hosil bo‘lgan
kattaliklar ham oMchanadi.
Chunonchi, kalendar vaqti intervallar shkalasi va vaqt oraliqlari
esa nisbatlar shkalasi bo‘yicha hisoblanadi.
2.1 - jadvalda oMchash shkalalari to‘g ’risidagi ma’lumotlar
jamlangan. Unda, xususan, u yoki bu s h k a l a i s h l a g a n d a
qaysi matematik statistika usullaridan foydaiamsh- ko!t&
9
tib
berilgan.
4' J c
|
| |
