ham darajasini ko'tarish, ya’ni ushbu inson holatini boshqarish
mumkin.
Sport mashg‘ulotlarida (trenirovkalarda) bunday boshqa-
rishning
asosiy
maqsadi - sportdagi yutuqlaming o ‘sishida
ifodalanadigan sportchining jismoniy holatini muntazam ravishda
tobora yaxshilab borishdir.
Sport mashg‘ulotlari (trenirovkalar) dagi ana shunday
boshqarishning murakkabligi va asosiy muammosi shundan
iborat-ki, biz sportchining sportdagi natijalari o ‘zgarishini
bevosita boshqara olmaymiz.
Masalan, biron-bir to‘g ‘ridan-
to‘g‘ri yo‘l bilan sportchining kuchi yoki chidamkorligini oshirib
qo‘yish imkoniyatiga ega emasmiz. Buni faqat
boshqa bir vosita
orqaligina (ya’ni, bilvosita) amalga oshirish mumkin.
Amalda murabbiy (trener) sportchining harakatlarini (yoki,
boshqacha aytganda, xulqi - o‘zini tuta bilishini) boshqarishi
mumkin xolos:
murabbiy sportchiga m a’lum maqsadga yo‘naltirilgan aniq va
ma’lum harakatlar va mashqlami bajarish dasturini (trenirovka
yuklamasini)
beradi va ushbu dasturni, xususan, harakat va
mashqlaming texnikasini, to‘g‘ri bajarilishiga erishishga harakat
qiladi.
Ikkita yangi atama (ibora) kiritamiz.
Tezkor trenirovka
samarasi (TTS) deb jismoniy mashqlami
bajarish jarayonida
va ulami bajarib bo‘lishi bilanoq sportchi organizmida sodir
boiadigan o'zgarishlarga aytiladi.
Charchoq sodir bo‘lishi
sababli TTS, odatda, ish faoliyatining susayishi va sportdagi
natijalaming pasayishi bilan bog‘liq bo‘ladi.
Ko‘p
sonli
trenirovka
mashg1 ulotlarining
asoratlarini
jamlanib borishi - yig‘indisi sababli organizmda sodir bo‘ladigan
o‘zgarishlarga kumulativ (lotincha
kumul - to‘plam so‘zidan
olingan) trenirovka samarasi (KTS) deb aytiladi.
Trenirovka jarayoni to‘g‘ri tashkil etilgan hollarda bu
samara
sportchining ish qobiliyatini yuksalishi va sport natijalarining
o ‘sishida ifodalanadi.
12
Shunday qilib, sport trenirovkasi jarayonida falsafaning asosiy
kategoriyalaridan biri bo‘lgan sabab va oqibatning quyidagi
ketma-ketligi kuzatiladi:
